Φιλοσοφία | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1624
Φεστιβάλ resistance: μετακαπιταλισμός, δηλαδή φασισμός.
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Τριτ, 16 Ιουν 2015

Βρισκόμαστε σήμερα, όχι μόνο στο τέλος της αστικής περιόδου, αλλά και στο τέλος της πατριαρχίας, στο τέλος της εξουσιαστικής ιστορικής περιόδου, στο τέλος της κοινωνίας των εξουσιαστικών σχέσεων. Οι αλλαγές που συμβαίνουν στην κοινωνική πραγματικότητα και συσσωρεύονται στην κοινωνική συνείδηση είναι τόσο μεγάλες που είναι αδύνατο να τις επεξεργαστεί η νόηση και το συναίσθημα των ανθρώπων. Η κοινωνική συνείδηση αλλάζει αλλά η πολιτική συνείδηση της κοινωνίας δεν προλαβαίνει να προσαρμοστεί στις αλλαγές, με αποτέλεσμα το εξουσιαστικό περιεχόμενο του συστήματος να επιβιώνει κάτω από εκσυγχρονισμένες πολιτικές μορφές.

Οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί σαν τα πικρά φάρμακα καλύπτονται με μπόλικη ζάχαρη για να τις  καταπιεί ο κόσμος και στην ελληνική κοινωνία η πιο "ζαχαρώδης" επίθεση ενάντια στην επαναστατική πολιτική, έχει εξαπολυθεί από την πολιτική τάση που, μέσα από την διάλυση του μαρξιστικού λενινιστικού κινήματος, γεννήθηκε σαν Α/συνέχεια, "μετεξελίχθηκε" σε ΚΟΕ και κατάντησε σε μια ιδιόκτητη εφημερίδα που με το όνομα "Δρόμος της Αριστεράς" προσπαθεί να παίξει ρόλο στον μετασχηματισμό του πολιτικού συστήματος προς τον φασισμό.

Το φεστιβάλ resistance το οργάνωνε για πολλά χρόνια η ΚΟΕ προσφέροντας πάντα μια "εναλλακτική" (Μπαντιού, Ζίζεκ κλπ.) για την διατήρηση του εξουσιαστικού συστήματος κάτω από το όνομα της "επανάστασης". Αυτή την χρονιά ο "Δρόμος" του Ρινάλντι διαδέχεται την "ΚΟΕ" του Ρινάλντι στην προσφορά της "τελευταίας λέξης" στην ιδεολογική άμυνα του εξουσιαστικού συστήματος με την εισαγωγή της "εναλλακτικής" κατ' ευθείαν από την Λατινική Αμερική.

Το φεστιβάλ περιλαμβάνει μερικές πολιτικές εκδηλώσεις για "ξεκάρφωμα", μια σειρά από καλλιτεχνικές εκδηλώσεις για "ζαχαρένια κάλυψη" αλλά το βάρος του φεστιβάλ θα πέσει στην κεντρική εκδήλωση με τίτλο «Ανοίγοντας Δρόμους στον 21ο αιώνα. Είναι εφικτός ένας μετακαπιταλιστικός κόσμος;». Για την εκδήλωση έχουν προσκληθεί να μιλήσουν ο Αντιπρόεδρος του Πολυεθνικού Κράτους της Βολιβίας, Αλβάρο Γκαρσία Λινέρα και ο Διανοούμενος Λουίς Μπρίτο Γκαρσία από την Βενεζουέλα. Και βεβαίως την κεντρική εκδήλωση θα κλείσει με μια από τις γνωστές ομιλίες του, εν είδει ταφόπλακας για κάθε κριτική σκέψη πάνω σ' αυτά που θα ακουστούν, ο πολλά βαρύς Ρούντι Ρινάλντι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του κυβερνώντος κόμματος.

Αν σκεφτούμε πως το κομμουνιστικό μανιφέστο των Μαρξ και Έγκελς δεν έκανε τίποτε άλλο από το να μιλάει για τον κόσμο μετά από τον καπιταλισμό, αντιλαμβανόμαστε πως ήδη ο τίτλος της εκδήλωσης επιχειρεί την τεράστια απάτη της παραχάραξης του κομμουνιστικού μανιφέστου. Αν κρίνουμε από τα πρόσωπα που συμμετέχουν αντιλαμβανόμαστε πως, ο Ρινάλντι αντιγράφει το σχέδιο της απάτης που επιχειρεί από την Λατινική Αμερική. Και τέλος αν σκεφτούμε την θέση του Ρινάλντι στο κυβερνόν κόμμα, στον ΣΥΡΙΖΑ, αντιλαμβανόμαστε και την χρησιμότητα της απάτης.

Το βασικό στοιχείο της απάτης είναι η χρήση του νεολογισμού "μετακαπιταλιστικός κόσμος", και η απάτη επικουρείται από το "Ανοίγοντας Δρόμους" και την δήθεν ρητορική αναρώτηση περι της "εφικτότητας" του όποιου κι αν εννοεί "μετακόσμου".

Ο Ρινάλντι χρησιμοποιεί συστηματικά τον όρο "μετά" και τον όρο "άλλος" για να δημιουργήσει μια σύγχυση σχετικά με την αναγκαιότητα της επαναστατικής αλλαγής. Η αναγκαιότητα είναι η ουσία του κοινωνικού φαινομένου και η εννοιολογική της διαστρέβλωση (π.χ. από το ΚΚΕ), καθώς και η άρνησή της (π.χ. από τον ΣΥΝ - ΣΥΡΙΖΑ) είναι η ουσία του οπορτουνισμού και του φασισμού. Η καινοτομία του Ρινάλντι και των υπαλλήλων του, πρώην επιτελών της ΚΟΕ, είναι πως συνδυάζουν και τις δύο μορφές οπορτουνισμού. Από την μια μεριά αρνούνται την αναγκαιότητα της κοινωνικής αλλαγής αλλά από την άλλη μεριά δεν αρνούνται την αναγκαιότητα της αλλαγής της κοινωνικής συνείδησης και σε τελευταία ανάλυση προσπαθούν να παρουσιάσουν σαν αναγκαίες τις αλλαγές στην πολιτική σκηνή, χωρίς όμως να αλλάξει το πολιτικό σύστημα στην εξουσιαστική του ουσία.

Με άλλα λόγια ο "μετακαπιταλιστικός" κόσμος δεν θα είναι καπιταλιστικός αφού η καπιταλιστική λειτουργία έχει ήδη χάσει την αξία της σαν οικονομική βάση της αστικής δικτατορίας. Θα είναι όμως ο κόσμος αυτός εξουσιαστικός αφού η ιδέα του αναγκαίου "μαρασμού" του εξουσιαστικού συστήματος θα έχει ακυρωθεί και αντίθετα θα έχει καθιερωθεί μια "νέα εξουσιαστική τάξη": ο φασισμός του 21ου αιώνα. Ένας φασισμός όχι όπως ο προηγούμενος που στηρίχθηκε σε ένα μέρος της κοινωνικής βάσης, αλλά ένας φασισμός σύγχρονος, στηριγμένος στο σύνολο της κοινωνικής βάσης.

Και βέβαια αφού η αναγκαιότητα στην κοινωνία έχει καταργηθεί, τον δρόμο για τον φασισμό του 21ου αιώνα θα τον ανοίξουν οι άνθρωποι με τις υποδείξεις του Ρινάλντι και θα πρέπει να αναρωτηθούν αν αυτός ο κόσμος είναι εφικτός χωρίς την παρουσία του.

Το "σχέδιο" του "μετακαπιταλιστικού" κόσμου έχει αναπτυχθεί στην Λατινική Αμερική γιατί οι συνθήκες που επικρατούν στο νότιο τμήμα της Αμερικανικής Ηπείρου επέτρεψαν να μεταφυτευθεί εκεί η λογική μιας ανανέωσης της επαναστατικής σκέψη που όμως κατέληξε στην ανανέωση του εξουσιαστικού συστήματος. Η πραγματική ανανέωση της ιδέας της επαναστατικής αλλαγής επιχειρήθηκε, στην δεκαετία του '60' με την Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα. Η ανάλυση της ανανέωσης είναι μεγάλη ιστορία, αλλά τα δύο κύρια χαρακτηριστικά της είναι (α) η ανάληψη της επαναστατικής προσπάθειας από το σύνολο της επαναστατικής πλευράς της κοινωνικής βάσης και όχι από ένα σώμα επαναστατών που αντιπροσωπεύει την επαναστατική πλευρά και (β) η πραγματοποίηση της επαναστατικής αλλαγής σε όλο το σώμα της κοινωνίας σε μια παρατεταμένη επαναστατική διαδικασία και όχι με μια έφοδο στο κέντρο της εξουσίας όπως έγινε στην Οκτωβριανή Επανάσταση.

Στην Λατινική Αμερική η κοινωνική σύνθεση είναι τέτοια και η κοινωνία έχει μια τέτοια επαναστατική κουλτούρα ώστε εκεί το έδαφος ήταν πρόσφορο για την μεταφύτευση αυτής της ιδέας αλλά επίσης στην Λατινική Αμερική υπάρχει και η παράδοση του Περονισμού, η παράδοση δηλαδή μιας "δικτατορίας" που έχει την αγάπη του λαού που δεν παύει όμως να είναι δικτατορία και κάτω από την αιγίδα της να προστατεύεται και να αναπτύσσεται η κουλτούρα της εξουσίας.

Ο Λινέρα έχει γράψει μερικές ενδιαφέρουσες σκέψεις για τον καπιταλισμό του τέλους του 20ου αιώνα και πάνω σ' αυτές τις σκέψεις έχει βασίσει μια ιδέα εκσυγχρονισμού της επαναστατικής, υποτίθεται, προσπάθειας. Η ιδέα του όμως στην πραγματικότητα είναι μια χονδροειδής διαστρέβλωση της αντίληψης για την επαναστατική αλλαγή αφού στην πραγματικότητα αποτελεί την αποθέωση του τροτσκιστικού "επαναστατικού" υποκειμενισμού.

Ήταν απολύτως φυσικός λοιπόν ο ερωτικός οίστρος που κατέλαβε τον Ρινάλντι στην γνωριμία του με το έργο του Λινέρα, καθόσον βρήκε σ' αυτό το δρόμο για την επιδίωξη της προσωπικής του φιλοδοξίας να αποκτήσει μια θέση στην κορυφή του εξουσιαστικού συστήματος. Η διαφημιστική εκστρατεία για το πόνημα του Λινέρα έχει γίνει το μόνιμο κύριο θέμα στον "Δρόμο της Αριστεράς" και ο λόγος γι αυτή την πλύση εγκεφάλου είναι, όπως γράφει ο Ρινάλντι προλογίζοντας τον Λινέρα, επειδή:

«Ο Λινέρα εκφράζει έναν "μαρξισμό που γίνεται" (sic) και όχι μια ορθή ερμηνεία, μια επιβεβαίωση αυτής ή της άλλης εκδοχής του Μαρξισμού», και επομένως το βιβλιαράκι του Λινέρα «μπορεί να βοηθήσει, να συμβάλει και ως "ανάσα" (sic) σε όσους πασχίζουν σε συνθήκες όπως οι ευρωπαϊκές ώστε να ανανεωθεί πραγματικά η σκέψη και να απαλλαγεί  η θεωρία από στερεότυπα και πεπαλαιωμένα σχήματα.»

Κατά τον Ρινάλντι λοιπόν ο μαρξισμός δεν υπάρχει σαν φιλοσοφική προσέγγιση της δυναμικής του κόσμου, και βεβαίως ο Λένιν έλεγε βλακείες όταν υποστήριζε πως ο μαρξισμός είναι οδηγός στην πράξη. Ο μαρξισμός που ξέραμε μέχρι σήμερα δεν ήταν παρά διάφορες "εκδοχές" που διάφοροι προσπαθούν (ματαίως βέβαια) να τις επιβεβαιώσουν. Τελικά γι αυτό το τέρας της πολιτικής αυθεντίας που είναι ο Ρινάλντι, ο Μαρξισμός, μέχρι σήμερα, ήταν διάφοροι "μαρξισμοί που δεν γίνονται" και επιτέλους ένας νέος Λένιν, ο Λινέρα, εφεύρε έναν "μαρξισμό που γίνεται" που επιτρέπει στον "χρήστη" να γίνει αντιπρόεδρος μιας κυβέρνησης και προαγγέλλει τον "μετακαπιταλιστικό κόσμο", στον οποίο θα μπορεί επιτέλους και ο Ρινάλντι, αδικημένος από την κοινωνία μέχρι σήμερα, να αποκτήσει την θέση που του αξίζει στην "μετακαπιταλιστική" Ελλάδα!

Τελειώνοντας όμως, πρέπει να ομολογήσω πως, επηρεασμένος από την αθλιότητα (τόσο με την έννοια της ευτέλειας όσο και με την έννοια της ηθικής έκπτωσης) που αναδύεται από το αντικείμενο αυτού του γραφτού, από το πολιτικό ύφος και το ήθος του φεστιβάλ resistance, υποβάθμισα άθελά μου την εξαιρετική σημασία που έχουν, όχι βεβαίως ως ισχυρισμοί ή ως πολιτικές θέσεις αλλά ως μέρος της σημερινής πολιτικής πραγματικότητας, τόσο οι θέσεις του Λινέρα όσο και η βλακώδης επιθυμία του Ρινάλντι να τις μεταφυτεύσει, και μάλιστα τελείως ανεπεξέργαστες, στην ελληνική πραγματικότητα. Ακόμα χειρότερα αδίκησα εμμέσως πολύ περισσότερο τους ανθρώπους που συμμετείχαν από την πρώτη στιγμή στην προσπάθεια της Α/συνέχειας και από "μαθητές", με την καλή έννοια, του Γιάννη Χοντζέα, κατάντησαν άμισθοι ή έμμισθοι, με την χειρότερη έννοια, υπάλληλοι του Ρινάλντι.

Προκειμένου να διορθώσω εν μέρει την αδικία, για τους τελευταίους πρέπει να πω ότι βεβαίως έχουν ευθύνες για το αδιέξοδο στο οποίο έχουν οδηγηθεί οι ίδιοι και όσοι τους έχουν ακολουθήσει και από το οποίο ματαίως προσπαθούν τελευταία να διαφύγουν. Από μια άποψη όμως ό,τι παθαίνουν και ό,τι θα συνεχίσουν να παθαίνουν είναι και το τίμημα για την παραμονή τους στην πρώτη γραμμή της πολιτικής σύγκρουσης. Και πρώτη γραμμή σημαίνει πως από την υπηρεσία στον οπορτουνισμό και στον φασισμό που βρίσκονται σήμερα, ένα μόνο βήμα απέχει η επαναστατική πολιτική που εγκατέλειψαν κάποτε "ακολουθώντας την φρουρά": όπως μου είπε κάποτε ένας από αυτούς, συμβουλεύοντάς με να την ακολουθήσω και εγώ!

Από την ίδια άποψη τόσο οι θέσεις του Λινέρα όσο και η βλακώδης προσπάθεια του Ρινάλντι να τις μεταφυτεύσει στον βραχώδη τόπο της ελληνικής κοινωνίας, παρότι η παρατήρηση της σημερινής πραγματικότητας, και από τον ένα και από τον άλλο, έχει γίνει από μια θέση οπορτουνιστική-φασιστική, εκφράζονται με έναν πολιτικό λόγο που περιέχει μια εξαιρετικά εύστοχη και επίκαιρη αντίληψη και περιγραφή της σημερινής κατάστασης.

Τελικά όλη αυτή η θλιβερή αντιμετώπιση των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας είναι εξ αντικειμένου η αφετηρία για την πραγματικά επαναστατική πολιτική αντιμετώπιση τους. Και επίσης η κριτική στην σαφώς αντεπαναστατική θεωρία του Λινέρα είναι επίσης το σκαλοπάτι για την είσοδο στην σύγχρονη επαναστατική θεωρία. Με άλλα λόγια ο οπορτουνισμός οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον "μετακαπιταλιστικό" φασισμό αλλά ο φασισμός είναι κατ' αναγκαιότητα η στενωπός από την οποία θα περάσει υποχρεωτικά η ανθρωπότητα για να βγει σε μια κοινωνία χωρίς οπορτουνισμό και φασισμό και με απαλλαγμένο το πολιτικό της σύστημα από το aids της εξουσίας.