Πολιτική | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1333
Η λογική των διαπραγματεύσεων ως διαπραγμάτευση της κοινωνικής λογικής
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Πέμπ, 11 Ιουν 2015

Αυτές τις μέρες, όλες οι σκέψεις, όλες οι συζητήσεις στην βάση της ελληνικής κοινωνίας έχουν παγώσει. Έχει γίνει πια φανερό πως όλοι περιμένουν το αποτέλεσμα των περιβόητων διαπραγματεύσεων για να κανονίσουν την στάση τους και την πορεία τους στα ζητήματα που τους ενδιαφέρουν ή που τους αφορούν. Αβέβαιοι όλοι αν θα βρουν κάτι να πουν, αβέβαιοι όλοι αν θα μπορούν να προκρίνουν μια άλλη προσωπική στάση, μια άλλη προσωπική πορεία.

Αλλά ενώ είναι φανερό πως οι διαπραγματεύσεις είναι ένα θέατρο που βεβαίως δεν πρόκειται να αλλάξει την ζοφερή πραγματικότητα, ούτε προς το καλύτερο, ούτε προς το χειρότερο, κανείς δεν αδιαφορεί για τα σούρτα-φέρτα και τις τηλεδιασκέψεις του Τσίπρα αλλά και για όσα λέγονται και γράφονται επ' αυτών. Κι αυτό γιατί, κατά την γνώμη μου, ο κόσμος της κοινωνικής βάσης αντιλαμβάνεται ενστικτωδώς πως οι διαπραγματεύσεις είναι αδύνατο να αλλάξουν την πολιτική πραγματικότητα, αντιλαμβάνεται όμως επίσης πως μέσα από την παρατήρηση του παραδείγματος των διαπραγματεύσεων είναι δυνατόν να αλλάξει η λογική της πολιτικής.

Όλοι ξέρουν και όλοι ξέρουμε πως οι διαπραγματεύσεις δεν αφορούν το "χρέος". Το "χρέος" είναι αδύνατο να αποπληρωθεί, αντίθετα είναι υποχρεωτικό να αυξηθεί και επομένως με βάση την κλασική λογική το "χρέος" είναι κι αυτό μια φούσκα όπως και το χρήμα. Οι δήθεν διαπραγματεύσεις επομένως για το "ελληνικό χρέος" είναι στην πραγματικότητα διαπραγματεύσεις για την λογική με την οποία θα καθορίζεται η πολιτική θέση της ελληνικής κοινωνίας, ως "χώρας", ανάμεσα στις κοινωνίες της Ευρώπης. Και επειδή ο κόσμος δεν περιορίζεται στην Ευρώπη οι διαπραγματεύσεις υποτίθεται πως θα καθορίσουν την θέση της ελληνικής κοινωνίας ανάμεσα στις κοινωνίες όλου του κόσμου.

Κάτω από την γενική λογική πως οι κοινωνίες σχετίζονται μεταξύ τους ως "χώρες", στις διαπραγματεύσεις αντιπαλεύουν δύο λογικές:

Από την μια μεριά η λογική της ελληνικής κυβέρνησης πως οι "χώρες" της ευρωζώνης θα πρέπει να έχουν σχέσεις ανεξαρτησίας και συνεργασίας με βάση το αμοιβαίο συμφέρον. Από την άλλη μεριά η λογική της γερμανικής κυβέρνησης πως οι αδύνατες "χώρες" θα πρέπει να σχετίζονται μεταξύ τους με βάση τις υποδείξεις της εκάστοτε δυνατή "χώρας" που προς το παρόν είναι η Γερμανία.

Δεδομένου όμως πως η αποβλάκωση της εξουσίας έχει φυλακίσει τους επιτελείς, όλου του κόσμου, στην παρωχημένη "λογική" των σχέσεων "ισχύος", το δίλημμα που δήθεν προβάλλεται είναι άκυρο και ο καθένας που μετέχει σε διαπραγματεύσεις δεν διαπραγματεύεται παρά μόνο την προσωπική του θέση μέσα στο εξουσιαστικό σύστημα που παγκοσμιοποιείται ραγδαία.

Από την άλλη μεριά είναι φανερό πως κανείς δεν θέλει να καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις σε μια λεόντειο συμφωνία, και μάλλον κανείς δεν θέλει να καταλήξουν καθόλου. Κι αυτό γιατί η υποχρεωτική υποταγή μιας "χώρας" είναι άχρηστη στον, εν προκειμένω, γερμανικό "λέοντα". Και επίσης γιατί ο, εν προκειμένω, ελληνικός "αμνός" δεν μπορεί να παραδοθεί στον "λέοντα" χωρίς μια γερή δόση ταπείνωσης και βασανισμού ικανή να ενεργοποιήσει τον μαζοχισμό του ελληνικού πολιτικού μεταπρατισμού.

Τελικά οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν διέξοδο. Γιατί ούτε σχέσεις ανεξαρτησίας μπορούν να έχουν οι "χώρες" της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, ούτε η πολιτική της "ισχύος" έχει πέραση. Κι από την άλλη μεριά ούτε και η υποτιθέμενη "εναλλακτική" της αποχώρησης της "χώρας" από την "Ευρώπη" είναι λύση. Γιατί είτε πετάξουν την "χώρα" έξω με τις κλωτσιές είτε αυτή επιχειρήσει μια έξοδο Μεσολογγίου το αποτέλεσμα θα είναι η μεν Ευρώπη να βρεθεί πιο κοντά στην διάλυση η δε "Ελλάς" να βρεθεί να ψάχνει για άλλο "λέοντα" να υπηρετήσει.

Με λίγα λόγια, το πραγματικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας δεν μπορεί να λυθεί με την λογική του εξουσιαστικού συστήματος, με την λογική που ανάγει τις κοινωνίες σε "χώρες", και το εξουσιαστικό σύστημα δεν μπορεί να αλλάξει την λογική του γιατί αυτή η λογική είναι η βάση της ευτελούς ύπαρξής του.

Το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας μπορεί να λυθεί και θα λυθεί με την λογική που ήδη έχει επικρατήσει στο πραγματικό κοινωνικό σύστημα. Την λογική πως καμιά κοινωνική έκφραση δεν μπορεί να ονομαστεί με συμβολικά ονόματα, καμιά κοινωνική λειτουργία δεν μπορεί να τελεστεί μέσω συμβολικών λειτουργιών και κανένα τμήμα της κοινωνίας δεν μπορεί να εκπροσωπηθεί μέσω συμβολικών προσώπων. Με άλλα λόγια η λογική του πραγματικού κοινωνικού συστήματος δεν έχει άλλο δρόμο παρα να αποκαθαρθεί από την σάπια πλέον λογική του θεσμικού συστήματος.

Στις Βρυξέλες, και όπου αλλού δίνει τις παραστάσεις του ο θλιβερός θίασος της εξουσίας, το πραγματικό αντικείμενο της διαπραγμάτευσης είναι και θα είναι πώς θα σερβιριστεί κάθε φορά στην ελληνική κοινωνία η νεκρή λογική της εξουσίας. Και επειδή αυτό δεν μπορεί να γίνει, αυτό που θα επικρατήσει τελικά είναι η συνέχιση της διαπραγμάτευσης εις το διηνεκές. Σε ένα διηνεκές αορίστου χρόνου που θα διαρκέσει ώσπου η κρίση του κοινωνικού συστήματος να διαλύσει και τον ίδιο τον θίασο και την θλίψη που αυτός σκορπάει στις ψυχές των ανθρώπων.

Το πραγματικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας είναι πως διατηρείται ακόμα η εξουσιαστική λογική μετά τον θάνατό της εξουσίας, με την μορφή του βρικόλακα. Και αυτό είναι απολύτως φυσικό γιατί στην ελληνική κοινωνία γεννήθηκαν, μορφοποιήθηκαν, θεσμοθετήθηκαν και εξελίχθηκαν οι σχέσεις εξουσίας: όχι μόνο οι δημοκρατικές σχέσεις εξουσίας αλλά και οι δικτατορικές σχέσεις εξουσίας. Και αφού στην ελληνική κοινωνία γεννήθηκαν αυτές  οι σχέσεις είναι απολύτως φυσικό σ' αυτήν και να πεθάνουν και αφού πέθαναν εδώ, εδώ και να βρικολακιάσουν.

Με το ελληνικό πείραμα ανατέθηκε στην ελληνική κοινωνία να γίνει το παράδειγμα της κοινωνίας που θρέφει με το αίμα της, το σωματικό και το πνευματικό, τον βρικόλακα της φασιστικής εξουσίας. Και είναι απολύτως φυσικό όλος ο κόσμος να παρακολουθεί το πείραμα με ενδιαφέρον. Το πείραμα θα καταλήξει στην κηδεία του θεσμικού συστήματος με τις τιμές που αξίζουν στην πρώτη πολιτιστική επανάσταση στην κοινωνία των ανθρώπων.

Η ελληνική κοινωνία είναι μια πολιτικοποιημένη κοινωνία. Η σιωπή που έχει πέσει στην κοινωνική βάση μπροστά στο ερώτημα που έχει τεθεί εξ αντικειμένου, περί του αν υπάρχει "σωστή πολιτική" οφείλεται στην απορία που έχει ο καθένας για το πώς μπορεί να συμμετέχει σ' αυτή την "σωστή πολιτική". Το πρώτο βήμα για την συμμετοχή στην πολιτική που υποβάλει η κρίση και έχει ανάγκη η κοινωνία είναι η απαλλαγή της σκέψης μας από τον βρικόλακα της εξουσίας.