Ιστορικό της Αριστεράς | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 3162
Πριν 13 χρόνια: Πως άρχισε η πολιτική φάρσα που κατέληξε στην ΚΟΕ.
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Κυρ, 20 Νοεμ 2011

Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε πριν από 13 χρόνια και στάλθηκε στις 24/05/1998 μέσω φαξ στα γραφεία της Α/συνέχειας με την παράκληση να διαβαστεί ή να κοινοποιηθεί σ' αυτούς που παρακολουθούσαν την 1η συνδιάσκεψη για την ίδρυση μιας κομμουνιστικής οργάνωσης που προγραμματιζόταν για το 2000 αλλά σχηματίστηκε 3 χρόνια αργότερα το 2003 με το όνομα ΚΟΕ.

Την εποχή που γράφτηκε αυτό το κείμενο είχα ακόμα την άποψη ότι το πρότυπο για μια επαναστατική οργάνωση, το κόμμα "νέου τύπου" ή "λενινιστικό κόμμα", χρειαζόταν μεν εκσυγχρονισμό αλλά δεν είχε απαξιωθεί σαν οργανωτικό σχήμα κατάλληλο για την έκφραση της επαναστατικής πλευράς της κοινωνίας.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν, η δημιουργία και το κατάντημα της ΚΟΕ, μεταξύ άλλων, με οδήγησε στην πεποίθηση ότι ανάδυση μιας νέας επαναστατικής πολιτικής οργάνωσης που θα συνεχίσει τις αρχές του λενινιστικού κόμματος, είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά αναγκαία και απαραίτητη, αλλά το σχήμα του κόμματος δεν είναι πλέον κατάλληλο γι αυτή την οργάνωση και πρέπει να αναζητηθεί ένα σχήμα που να ανταποκρίνεται στις σημερινές τεχνικές και πολιτικές συνθήκες.

Σε ότι αφορά την ΚΟΕ, είναι φανερό ότι αν και οι επιτελείς της προσπαθούν ακόμα, κάπως ανόρεχτα, να την εμφανίζουν σαν μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση, αυτοί έχουν πάρει αποστάσεις τόσο μεγάλες από τις υλιστικές αρχές του μαρξισμού-λενινισμού, που δεν μπορεί να θεωρηθεί η οργάνωσή τους ότι βρίσκεται ούτε καν σε μια "οπορτουνιστική" ή "ρεβιζιονιστική θέση".

Η ΚΟΕ είναι συστατικό μέρος της υπαρκτής Αριστεράς, μιας Αριστεράς δηλαδή που βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης όπως και η Δεξιά της οποίας είναι αντίβαρο μέσα σε ένα εξουσιαστικό σύστημα που επίσης καταρρέει.

Η κατάρρευση όμως αφορά την ΚΟΕ σαν οργάνωση και μόνο. Εκτός από τα 4-5 συγκεκριμένα πρόσωπα που είναι αδύνατο να θεραπευτούν οι άνθρωποι της ΚΟΕ, είναι αριστεροί της κοινωνικής βάσης. Κάποια στιγμή, αναγκαστικά, θα πάρουν μέρος στην αναζήτηση άλλων οργανωτικών σχημάτων χωρίς επιτελείς και επιτελεία.

Το κείμενο που ακολουθεί δεν έφτασε ποτέ σ' αυτούς που προοριζόταν. Ο Ρινάλντι κάλεσε τους τέσσερις ανθρώπους στους οποίους το είχα απευθύνει (με την παράκληση να το μεταφέρουν στα μέλη της συνδιάσκεψης) τους γνωστοποίησε το κείμενο και απειλώντας τους τρεις από αυτούς (ο τέταρτος ήταν ο ...γιός μου!) ότι θα τους διαγράψει αν τολμήσουν να το γνωστοποιήσουν και αν δεν με αποκηρύξουν!

Μετά από 13 χρόνια μια θλιβερή κατάσταση επικρατεί στην οργάνωση που φαινόταν ότι θα αποτελέσει συνέχεια και ασυνέχεια του μαρξιστικού - λενινιστικού κινήματος. Δεν ξέρω ποιος είναι ακόμα στην ΚΟΕ από τα παιδιά που ήταν τότε στην συνδιάσκεψη αλλά ποτέ δεν είναι αργά να διαβάσουν αυτό το κείμενο που νομίζω θα αναγνωρίσουν ότι δεν ήταν αβάσιμο τότε και αντίθετα είναι χρήσιμο σήμερα στην προσπάθεια να αντιληφθούμε πως έφτασε η Αριστερά σ' αυτό το χάλι.

 

Κωστής Παπαϊωάννου

 


Προς τους φίλους που παρακολουθούν την 1η Συνδιάσκεψη της Α/συνέχειας.

Αγαπητοί Φίλοι

Έχω παρακολουθήσει την πορεία της Α/συνέχειας από την γέννηση της, μέσα από την διάλυση του ΚΚΕ(μ-λ), μέχρι σήμερα. Η αιτία του ενδιαφέροντος μου είναι ότι θεωρούσα και θεωρώ μέχρι σήμερα, ότι η Α/συνέχεια βρίσκεται στην επίκαιρη θέση μέσα στο χώρο της αριστεράς και συγκεντρώνει ότι πιο ζωντανό έχει αυτή την στιγμή ο ελληνικός πολιτικός χώρος τουλάχιστον στο επίπεδο των πιο νέων ανθρώπων. Η στροφή των πρωτεργατών της προς τον Γιάννη Χοντζέα αποδείχνει το πρώτο απ' τα δύο σημεία και εξασφάλισε το δεύτερο.

Από τον πρώτο καιρό είχα παρατηρήσει από τις εκδηλώσεις που παρακολουθούσα ότι κάτω από ένα πρώτο επίπεδο έκφρασης που κρατιόταν πάντα στην επικαιρότητα, βρισκόταν ένα δεύτερο επίπεδο, που είχε σαν κύριο χαρακτηριστικό την ασάφεια και την σύγχυση και όπου με λίγα λόγια, συνυπήρχαν μαρξιστικές και μη μαρξιστικές απόψεις. Η ιδεολογία όμως δεν είναι κοκτέιλ να το φτιάχνουμε με διάφορες ιδέες: το μείγμα είναι πάντα, μη μαρξιστικό για να μην πούμε αντιμαρξιστικό.

Η εξήγηση που μπορούσα να δώσω τότε, που νομίζω ότι ισχύει και μέχρι σήμερα, για την αδυναμία της ομάδας να προσανατολιστεί ιδεολογικά σε κάποιες ορθές θέσεις είναι η αδυναμία των πρωταγωνιστών της να ξεπεράσουν τον αστικό ατομισμό και να υιοθετήσουν για τον εαυτό τους ένα άλλο πρότυπο από τον γνωστό τύπο ήρωα της αστικής τάξης που τα κάνει όλα μόνος του. Η μάχη που δόθηκε από την πολιτιστική επανάσταση ενάντια στις αυθεντίες δεν άγγιξε την Α/συνέχεια. Η εικόνα μιας ομάδας μουγκών που αποτελούν την κλάκα του αρχηγού και των υπασπιστών του δεν άφηνε περιθώρια για άλλη εξήγηση.

Αργότερα υπήρξε μια εποχή, της λεγόμενης προγραμματικής σύγκλισης, γινόταν μια προσπάθεια συγκέντρωσης δυνάμεων γύρω από την ομάδα. Πόσο ειλικρινής ήταν ή προσπάθεια φάνηκε από την μεταχείριση των κειμένων του Γιάννη και από την επιτυχία με την οποία στέφτηκε. Πάντως εγώ προσπάθησα να ενταχθώ στην δουλειά της ομάδας. Η προσπάθειά μου δεν καρποφόρησε κι αυτό οφείλεται στη άρνηση και την αδυναμία της καθοδήγησης ή, για να λέμε τα σύκα - σύκα, του αρχηγού, να δεχτεί κριτική για τις απόψεις του. Σε ότι με αφορά δεν το βρήκα λογικό να στερηθώ το δι­καίωμά μου να λέω την γνώμη μου και έτσι αποχώρησα.

Σε μια δεύτερη προσπάθεια ένταξης σε ένα πιο πλατύ σχήμα, τα πράγματα πήγαν α­κόμα χειρότερα. Εδώ μπλέξαμε με την παράνοια του α' τη τάξη υπασπιστή η β' τη τάξη αρχηγού -- δεν ξέρω -- ο οποίος μου είπε "μη μας το παίζεις βετεράνος" και όταν άκουσε την άποψη μου για την τρύπα στο νερό που κάναμε και για την ομοιότητα της άποψης μας με την άποψη της μακαρίτισσας της ΠΠΕΚΤ άρχισε να φωνάζει ότι "η πολλή δημοκρατία βλάπτει" και άλλα ευτράπελα!

Μέχρι εδώ πρέπει να δώσω στους φίλους που ίσως ακούσουν ή διαβάσουν αυτά τα λόγια, μια εξήγηση: Η αρχηγική στάση των ανθρώπων στο κομμουνιστικό κίνημα έχει έναν ιδιαίτερα επιζήμιο χαρακτήρα γιατί αναπαράγει την αστική ιδεολογία, αφού εκ­φράζει στην πραγματικότητα όχι την επαναστατικότητα αλλά την προσωπική πικρία των συγκεκριμένων ατόμων για τον "παραγκωνισμό" τους από την ηγεσία της αστι­κής τάξης.

Από την άλλη μεριά είναι υποχρεωτικό γι αυτούς το κλείσιμο στα στενά όρια μιας μικρής ομάδας γιατί το άνοιγμα, σημαίνει καινούριους ανθρώπους και πιθανούς α­νταγωνιστές. Στην δική μου περίπτωση αυτό ήταν φανερό. Παρ' όλο που με χίλιους τρόπους δήλωσα, ότι δεν διεκδικώ την θέση κανενός, ήταν φανερό ότι δεν θα μπο­ρούσα να τους (τον) καθησυχάσω, εκτός αν ήμουν γινόμουν πειστικά ακίνδυνος πχ ως ηλίθιος!

Έχω να πω ότι αυτά μπορεί να φαίνονται κάπως μικρής σημασίας αλλά δεν είναι. Στην πραγματικότητα ο πολιτιστικός στόχος της πολιτιστικής επανάστασης ήταν η αποδυ­νάμωση και η αντικατάσταση του αστικού προτύπου με ένα προλεταριακό πρότυπο για το άτομο. Αλλά και σήμερα η προσπάθεια για την σύσταση μιας κομμουνιστικής οργάνωσης δεν έχει την παραμικρή ελπίδα αν δεν αναληφθεί μια συνολική εκστρα­τεία για την διόρθωση αυτής της κατάρας. Οι άνθρωποι από την άλλη μεριά που εί­ναι προσβεβλημένοι απ' αυτό το μικρόβιο ή που το είχαν μέσα στα χρωματοσώματα τους, είναι πολύ πιο αξιολύπητοι από τους πρεζάκηδες και πολύ πιο δύσκολοι στην θεραπεία.

Μετά από τον θάνατο του Γιάννη γίνεται μια στροφή στην Α/συνέχεια. Μπαίνει στην κόκκινη περίοδο της. Πάνω σ' αυτή την στροφή όπως και στην σχέση της Α/συν­έχειας με το Γιάννη πολλά μπορούν να ειπωθούν. Και κάποτε θα ειπωθούν, αλλά προς το παρόν απλά σκεφθείτε τα γεγονότα και δώστε μια εξήγηση.

Ας έρθουμε τώρα στο πρόσφατο παρελθόν και στο παρόν. Το κεντρικό πρόβλημα για την σύσταση μιας κομμουνιστικής οργάνωσης από μια ομάδα είναι η συνείδηση που έχει αυτή για τον κόσμο. Η συνείδηση από την άλλη μεριά δεν είναι μια απλή "μόρ­φωση" αλλά ο λόγος που αρθρώνεται για τα διάφορα φαινόμενα όπως εκφράζεται όχι μέσα από λέξεις αλλά μέσα από την πράξη με την οποία τα αντιμετωπίζουμε.

Δεδομένου ότι μιλάμε λοιπόν για μια κομμουνιστική οργάνωση, το ζήτημα είναι η βασική αρχή που διέπει την σκέψη και την πράξη μας. Αν είναι ο διαλεκτικός υλι­σμός, δηλαδή αν αντιμετωπίζουμε τα φαινόμενα αφ' ενός σαν υλικά και επομένως σαν αντικειμενικά και αφ' ετέρου σαν διαλεκτικές ενότητες αντιθέτων. Πραγματικά στις "Θέσεις" υπάρχει, κάπου προς το τέλος, μια μικρή παράγραφος για τον "διαλε­κτικό υλισμό" με έναν τρόπο που περιέχει την παρανόηση του, δεδομένου ότι δεν μι­λάει για την τροποποίηση, με βάση αυτόν, της συνείδησης μας αλλά για το "ξανακέρδισμα θέσεων" από αυτόν, δηλαδή την χρήση του σαν σημαίας!

Κατά τα άλλα οι "Θέσεις" είναι σε πλήρη αντίθεση με έναν μαρξιστικό τρόπο ανάλυ­σης των κοινωνικών φαινομένων, αν εξαιρέσουμε τις λέξεις που χρησιμοποιούνται, με έκδηλη την προσπάθεια για εντυπωσιασμό και πρωτοτυπία. Τα "καλολογικά στοι­χεία" και τα "επίθετα" με τα οποία στολίζεται ο ιμπεριαλισμός εκφράζουν την αγωνία του συγγραφέα να πείσει τον εαυτό του και τους αναγνώστες του ότι είναι κομμουνι­στής και φίλος του λαού.

Κανονικά θα έπρεπε να σταματήσω εδώ. Και θα έπρεπε να μείνω ήσυχος ότι "έκανα το καθήκον" μου και μάλιστα απρόσκλητος, με το να πω ότι πρέπει να προσέχουμε γιατί μια πολιτική που παρουσιάζεται ότι οδηγεί στην αναγέννηση του κομμουνιστι­κού κινήματος μπορεί και να οδηγεί, αντίθετα, σε ένα καινούριο θάψιμο του. Και από κει και πέρα να πω ότι μένει η εξέταση του όποιου ζητήματος μπαίνει μπροστά στην πορεία ανάπτυξης μιας κομμουνιστικής ιδεολογίας, με κριτήριο την μαρξιστική σκέψη και την φιλοσοφία της. Θα προσπαθήσω όμως, αν και με πολύ σκεπτικισμό για το αποτέλεσμα, να επισημάνω τρία θέματα που είναι σημαντικά και που γι αυτό έχουν υποστεί και ένα σημαντικό ρετουσάρισμα.

Το πρώτο θέμα είναι η φυσιογνωμία της εποχής μας και η σημερινή μορφή του ιμπεριαλισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν υπήρξε πολιτική παρέκκλιση που να μην πέταξε το λιθαράκι ενός "αλλά" ...στο κεφάλι του Λένιν για την ρήση του: "ζού­με στην εποχή του ιμπεριαλισμού και της προλεταριακής επανάστασης".

Στο κείμενο του Ρούντι κατά του "αντικειμενισμού", που στην ουσία του αντιγράφε­ται και στις "θέσεις", μέσα από μια δήθεν επιβεβαίωση περνάει όλη η απόρριψη αυ­τής της εκτίμησης, τόσο σαν έννοια όσο και σαν θεώρημα. Τα γραφτά μένουν και θα δοθεί η ευκαιρία να επιχειρηματολογήσουμε. Ο ιμπεριαλισμός κατά τον Λένιν είναι το ανώτερο στάδιο του καπιταλισμού και ως στάδιο δεν έχει στάδια. Οποιαδήποτε εφεύρεση διαφορών όπως "ο ιμπεριαλισμός του 2000 δεν είναι ο ιμπεριαλισμός του 1920" ή σταδίων όπως "ο μεταβιομηχανικός ιμπεριαλισμός", τουλάχιστον όταν δεν δηλώνονται ευθαρσώς σαν διαφορές με τον Λένιν, είναι εκ του πονηρού.

Αν θέλουμε να πούμε κάτι για τον ιμπεριαλισμό της εποχής μας θα μπορούσαμε να πούμε για την κοινωνικοποίηση της παραγωγής που κατά τον Λένιν "σπρώχνει τους κεφαλαιοκράτες παρά τη θέληση και την συνείδηση τους, σε κάποια άλλη τά­ξη πραγμάτων... ", και πιο κάτω που λέει το τρομερό ότι οι χρηματιστικές απάτες που φέρνουν τεράστια κέρδη... στηρίζονται στην τεράστια πρόοδο της κοινωνικο­ποίησης που πέτυχε η ανθρωπότητα με την δουλειά της. Με λίγα λόγια η μέχρι στιγμής "θεώρηση" του ιμπεριαλισμού από την Α/σ. είναι αντίθετη από την θεώρηση του Λένιν. Ας ελπίσουμε ότι στην πορεία θ' αλλάξει.

Όπως λέει ο ίδιος ο Λένιν: χωρίς κατανόηση του φαινομένου του ιμπεριαλισμού και της πολιτικής και κοινωνικής του σημασίας ούτε βήμα δεν μπορεί να γίνει στην επερ­χόμενη κοινωνική επανάσταση. Γι αυτό και στις "θέσεις" η επανάσταση θεωρείται κάτι που δεν είναι ανάγκη να το συζητάμε ακόμα γιατί θ' αργήσει:

Το δεύτερο θέμα είναι το πέρασμα από την δικτατορία της αστικής τάξης στην δικτατορία του προλεταριάτου. Αυτό παρ' όλο που συναρτάται με το πρώτο θέμα έχει πάρει μια ιδιαίτερη σημασία επειδή έγινε αντικείμενο μιας περίεργης αντιπαρά­θεσης ανάμεσα στον "Βολονταρισμό" και στον ..."τεχνολογικό ντετερμινισμό" (!!) και κάπου εκεί μπλέχτηκε και το σκαλοπατάκι του Λένιν.

Πρέπει να ξεκαθαρίσει η Α/σ. αν θεωρεί την ιστορική εξέλιξη σαν ένα υλικό φαινό­μενο και άρα αντικειμενικό ή σαν αποτέλεσμα των "επιλογών" μας. Κατά τη γνώμη μου και μόνο η συζήτηση πάνω σ' αυτό αποτελεί ένα δείγμα ανεπάρκειας. Καταγινό­μαστε μ' αυτό, αφήνοντας τα ουσιαστικά και επείγοντα θέματα σ' αυτό το ζήτημα στην πλήρη άγνοια. Βάζουμε για προμετωπίδα την σοφή κουβέντα του Γιάννη για "μετατροπή της δυσαρέσκειας σε αντίσταση", αλλά αντί να συζητάμε για το πώς γί­νεται αυτή η δουλειά καταγινόμαστε να διαστρεβλώσουμε την έννοια του "Βολονταρισμού" που είναι η "επιδίωξη του ανέφικτου" όπως το λέει ο ίδιος, σε ηρωισμό της δεκάρας.

Το τρίτο θέμα είναι η οργάνωση. Κάπου στα ψιλά λέγεται εν παρόδω στις "θέσεις" κάτι για Δημοκρατικό Συγκεντρωτισμό. Πέρα από το τι είναι ο Δ.Σ. και πως χρησι­μοποιήθηκε από διάφορες οργανώσεις, που είναι γνωστό πράγμα, θα πρέπει να επιση­μανθεί ότι η Α/σ. δεν τον έπιασε στα χέρια της καθόλου κι αν εξαρτάται από τους η­γέτες της ούτε και πρόκειται. Αυτά που γράφονται σχετικά, λένε ότι τα μέλη της Α σ. είναι οργανωμένα σε μια δομή (σοβαρά;) και έχουν το καθήκον να προωθούν "οικειοθελώς" την γραμμή και τον στρατηγικό στόχο. Όσο για τις πλατιές συζητήσεις προφανώς θα πρόκειται για την "εμπέδωση" της διδασκαλίας των αυθεντιών.

Ποιος και πώς αποφασίζει; Πώς καλλιεργείται η ικανότητα των μελών να παρεμβαί­νουν στον κοινωνικό τους χώρο και να τον καθοδηγούν χωρίς να τους κρατάει από το χεράκι ο μπαμπάς τους. Πώς θα μεταφέρουν μέσα στην οργάνωση την κοινωνική τους πείρα και θα συμβάλουν, σαν έμπειροι άνθρωποι, αποτελεσματικά στον σχηματισμό των αποφάσεων; Πώς θα ασκηθούν στην κριτική και στην αυτοκριτική που εί­ναι το όπλο των κομμουνιστών; Πώς θα βελτιώσουν τον εαυτό τους και θα γίνουν άνθρωποι από άλλη πάστα;

Χωρίς επαναστατικό κόμμα δεν γίνεται επανάσταση. Οι μπολσεβίκοι έκαναν την επανάσταση γιατί είχαν τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Σήμερα οι απαιτήσεις είναι α­κόμα μεγαλύτερες γιατί η κοινωνία έχει προοδεύσει. Αποδείχτηκε ότι ο Δημοκρατικός Συγκεντρωτισμός δεν έφτασε για να προστατεύσει τα κομμουνιστικά κόμματα από την διάλυση. Δεν πρέπει οι κομμουνιστές να πάνε πίσω από αυτόν αλλά μπρο­στά.

Η οργάνωση των ανθρώπων και οι σχέσεις τους από μια άποψη είναι ο πολιτισμός τους. Δεν είναι εύκολο να συντάξει κανείς σήμερα ένα καταστατικό για μια καλή κομμουνιστική οργάνωση. Μπορεί όμως μέσα από την πικρή πείρα του παρελθόντος να καταλάβει τις κατευθύνσεις που δημιουργούνται. Το παιχνίδι λοιπόν της οργάνωσης παίζεται σε δύο στοιχεία:

Το ένα είναι το σύστημα εκπροσώπησης. Η πείρα των σοβιέτ έδειξε ότι το ανακλητό των εκπροσώπων δεν αρκεί γιατί οι εκπρόσωποι βρίσκουν τρόπους να επηρεάζουν τους εκπροσωπούμενους.

Το δεύτερο είναι αυτό που βγήκε σαν σύνθημα μέσα από την πολιτιστική επανάσταση σαν "το δικαίωμα στην εξέγερση". Ο σεβασμός στο κόμμα και στην ηγεσία του υπήρξε η άλλη (αν είναι πραγματικά άλλη) κατάρα του κομμουνιστικού κινήματος. Το ζήτημα δεν είναι αν θα μας στήσουν στον τοίχο οι ηγέτες μας γιατί είχαμε διαφορετική γνώμη. Αυτό πώς να το αποφύγουμε; Αυτό που μπορούμε να αποφύγουμε ό­μως είναι η ντροπή γιατί έχουμε διαφορετική γνώμη.

Αν έχω μια ευχή για τους φίλους που συμμετέχουν στην δημιουργία της κομμουνιστικής οργάνωσης είναι αυτή: Ασκείστε το δικαίωμα σας στην εξέγερση. Απαλλαγεί­τε από την κατάρα της ντροπής για την διαφορετική σας γνώμη. Αν κανένας από τους ηγέτες που σας οδηγούν στο 2000 σας φαίνεται πιο πολύ σαν αστός παρά σαν προλε­τάριος πείτε το. Αν σας διώξουν αυτοί πρέπει να ντρέπονται όχι εσείς. Αν όλοι σας φαίνονται σαν προλετάριοι ανησυχήστε σοβαρά για τον εαυτό σας!

Θεσσαλονίκη

23,5-98

Κ.Π.

Υ.Γ. Λυπάμαι για την προχειρότητα αυτού του κειμένου. Ας θεωρηθεί μόνο σαν μια συνοπτική δήλωση για μερικά μόνο απ' τα ζητήματα που υπάρχουν. Ας ελπίσουμε ότι μέχρι το 2000 θα μας δοθεί η ευκαιρία να κάνουμε μια σοβαρή δουλεία.