Ιστορικό της Αριστεράς | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 2340
Ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις του επέκεινα της Αριστεράς
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Κυρ, 26 Σεπτ 2010

Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια κριτική σε ένα άρθρο της κυρίας Τασίας Σταματοπούλου υπό τύπον ανοικτής επιστολής. Το άρθρο της κυρίας Σταματοπούλου αναφέρεται στην κακή κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ και του ΣΥΝ και προσπαθεί να παραινέσει κάποιους να ανοίξουν τα παράθυρα και τις πόρτες να μπει καθαρός αέρας.

 

Αγαπητή κυρία Τασία Σταματοπούλου,

Δεν έτυχε να διαβάσω άλλα κείμενά σας ή μπορεί και να διάβασα κάποια αλλά δεν θυμάμαι και έτσι δεν μπορώ να πω ότι ξέρω ποια είναι η άποψή σας για τα εγκόσμια, μιας και όπως κατάλαβα διαβάζοντας το τελευταίο κείμενό σας, με τίτλο Η Αριστερά, η ψυχανάλυση και η πολιτική, δεν σας απασχολεί το ... επέκεινα. Επειδή όμως εμένα με απασχολεί σας γράφω δυο λόγια για να σας εξηγήσω ότι όποιος και όποια δεν ασχολείται με το επέκεινα μετατρέπει σε επέκεινα τα εγκόσμια...

Δεν ξέρω ποια είναι η άποψή σας αλλά βλέπω ότι επιμελείστε στον Δρόμο της Αριστεράς μια σελίδα με τον τίτλο Blogοδρόμιο, στην οποία αναφέρεστε και σχολιάζετε σελίδες από τα blogs του διαδικτύου. Θεωρώ ότι η σελίδα σας αντιπροσωπεύει καλύτερα από τις άλλες το πνεύμα του Δρόμου. Μιλάει για πράγματα που έχουν κάποια αμυδρή σχέση με την τρέχουσα πραγματικότητα χωρίς να τα συνδέει με την πραγματικότητα, χωρίς να τους δίνει νόημα και επομένως χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη με προβληματισμούς για το επέκεινα.

Αλλά κυρία Σταματοπούλου μου, ακριβώς αυτό είναι το επέκεινα! Ορίζεται ως αυτό που υπάρχει μετά τον θάνατο που κι ο θάνατος με την σειρά του ορίζεται ως χωρισμός του σώματος από την ψυχή. Οι παπάδες λένε μετά τον θάνατο το σώμα μένει στον κόσμο και η ψυχή πηγαίνει στο επέκεινα. Στην πραγματικότητα όμως γίνεται το αντίθετο, το σώμα διαλύεται σε στοιχειώδη σωματίδια που χάνονται στο επέκεινα του υλικού σύμπαντος, ενώ η ψυχή μένει εδώ και συνεχίζει να ζει να μιλάει και να συνδιαλέγεται με τους ζωντανούς ανθρώπους μέσω της συνείδησής τους.

Εσείς λοιπόν ασχολείστε με τις χαριτωμενιές -- τις πολιτικές χαριτωμενιές βεβαίως, βεβαίως -- του blogοκόσμου. Όταν αφαιρείτε το νόημα των πραγμάτων για να καταναλώσετε την εικόνα τους, την μορφή τους, μεταβαίνετε ολόκληρη στο επέκεινα μαζί με τους επιτελείς του τιμημένου ΚΚΕ, της τιμημένης ΚΟΕ και τους λοιπούς εισηγητές της πολιτικής εικονολατρίας που πίσω από τις τιμημένες ή τις υπερτιμημένες εικόνες που μας μοστράρουν κρύβουν την απαίσια φάτσα τους.

Ένα παράδειγμα φυγής στο επέκεινα είναι και το κείμενό σας. Ξεκινάτε λέγοντας: «Διαβάζω αυτές τις μέρες αναλύσεις και σκέψεις γύρω από την άσχημη κατάσταση για τον χώρο του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ που τις συνοδεύει μια κατακλείδα: Φταίνε οι εγωισμοί, η εγωπάθεια, το πείσμα...» και συνεχίζετε: «Να είναι άραγε τόσο απλή η ερμηνεία; Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση και καθαρίσαμε;». Σε όλο το υπόλοιπο κείμενο η αναφορά στην ψυχανάλυση εξαφανίζεται. Γυρνάτε στα "καθ' υμάς" (εσάς) λέγοντας ότι την εξήγηση αυτή (εγωισμοί κλπ.) την συναντάτε «και σε συζητήσεις με αριστερούς, ενταγμένους πολίτες, οι οποίοι στην απόγνωσή τους είτε τάσσονται με την μια ή την άλλη πλευρά, είτε δαιμονοποιούν ανθρώπους, βρίσκοντας έναν εχθρό για να καταλαγιάσει μέσα τους ο θυμός τους».

Μια πρώτη, επιστημολογική ένσταση είναι ότι η διάγνωση "εγωισμών", "εγωπάθειας" και "πείσματος"... δεν έχει καμιά σχέση με την ψυχανάλυση με την καλή ή με την κακή έννοια της. Αντίθετα η διάγνωση της "απόγνωσης" που οδηγεί στην "δαιμονοποίηση" και στην εφεύρεση "εχθρών" με τον σκοπό να "καταλαγιάσει μέσα τους ο θυμός" είναι καραμπινάτος ψυχαναλυτικός ερασιτεχνισμός.

Ο ερασιτεχνισμός στην ψυχανάλυση ως χόμπι, όταν έχετε έναν πολιτικό ρόλο, δεν είναι και τόσο κακός. Ο ερασιτεχνισμός όμως της μετατροπής του ψυχαναλυτικού χόμπι σε πολιτικό ρόλο μπορεί να αποβεί και ολέθριος. Νομίζω άλλωστε ότι ένας χομπίστας της ψυχανάλυσης στο χώρο σας, ο αξιότιμος κύριος Γαλάνης της ΚΟΕ, σας φτάνει και σας περισσεύει.

Η παρακάτω ρητορική αναρώτηση είναι ψυχαναλυτικά ερασιτεχνική: «Έπαθε τέτοια μετάλλαξη η Αριστερά, διαβρώθηκαν τόσο οι συνειδήσεις, που δεν μπορεί να δει καθαρά το σημερινό της ρόλο, μετά την επιστροφή στον μεσαίωνα σε όλα τα επίπεδα;». Μια πολιτική "προσέγγιση" του ζητήματος θα ήταν να πείτε πόσο, κατά την γνώμη σας, μπορεί ή δεν μπορεί η "Αριστερά" να δει καθαρά τον σημερινό της ρόλο, να προσπαθήσετε να εξηγήσετε ποιο είναι αυτό το περιβόητο σήμερα, σε ποια Αριστερά αναφέρεστε και τέλος να δώσετε την δική σας εξήγηση γιατί αυτή η "Αριστερά" μπορεί ή πώς κατάντησε να μην μπορεί.

Τι κάνετε εσείς; Ακολουθείτε τον πεπατημένο Δρόμο της Αριστεράς: προσωποποιείτε τις έννοιες και εννοιοποιείτε τα πρόσωπα. Η Αριστερά κυρία Σταματοπούλου μου, δεν έπαθε καμιά μετάλλαξη... οι επιτελείς της αριστεράς μετάλλαξαν την έννοια της Αριστεράς την ξεφτίλισαν και παραμείναν οι ίδιοι ως πρόσωπα άμωμοι και άσπιλοι όπως είναι μόνο η έννοια της Αριστεράς. Η "Αριστερά" δεν έχει μάτια να δει ρόλους και καθήκοντα, οι άνθρωποι, μια χαρά βλέπουν ρόλους και συμφέροντα και κάνουν ότι μπορούν να τους παίξουν.

Αλλά αν κανείς μιλήσει για συγκεκριμένα πρόσωπα και πει ότι αυτός και εκείνος, με αποδείξεις απτές μέσα από τα λεγόμενά τους, είναι του σκοινιού και του παλουκιού, ότι αυτοί είναι που κοροϊδεύουν τον κόσμο της αριστεράς, ότι αυτοί, οι συγκεκριμένοι, είναι υπεύθυνοι για όλα αυτά που και εσείς περιγράφετε πιο κάτω: κλεισίματα σε ομάδες, σε μικρόκοσμους και σε γυάλες, διαγραφές, παραγοντιλίκια, κατάργηση της δημοκρατίας, εγκλωβισμούς ζωντανών δυνάμεων, τότε εσείς τί λέτε; Ότι αυτός στην απόγνωσή του δαιμονοποιεί ανθρώπους και κατασκευάζει εχθρούς για να "καταλαγιάσει" (για να βγάλει έξω θέλετε να πείτε) τον θυμό του!

Και μετά περνάτε εσείς στο βολικό υπερπέραν και στο ασαφές επέκεινα: Μπα τι λέτε, κύριε ενταγμένε ή ανένταχτε αριστερέ μου, δεν φταίνε συγκεκριμένα πρόσωπα, αυτοί τους οποίους ονομάζεις εσύ επιτελείς, εγώ τους θεωρώ λουλουδάκια αμύριστα, δεν φταίνε αυτοί, φταίνε τα ..."ιδεοπολιτικά ρεύματα"! Αυτά θα πρέπει "να αναγνωρίσουν", "να καταθέσουν", "να έχουν παρρησία και ευθύνη", "να αναλάβουν" κλπ. κλπ. κλπ. και είναι αυτά τα ρεύματα που δεν πρέπει να ασχολούνται με τις διαφορές τους περί του "επέκεινα"...

Εντάξει κυρία Σταματοπούλου μου, ασχοληθείτε εσείς με τα "ρεύματα" -- προσέχετε μόνο να μην παγώσετε γιατί είναι πολλά -- και αφήστε τους άλλους τους αριστερούς της κοινωνικής βάσης, που λέω εγώ, να ασχολούνται με τα πρόσωπα δίπλα μας, από πάνω μας και ακόμα πιο πάνω μας (ή για να είμαι ακριβέστερος με τα παλιόμουτρα) που μας ταλαιπωρούν, παριστάνοντας τις "αυθεντίες"! Δύσκολος ο αγώνας δεν λέω και ο δικός σας και ο δικός μου, αλλά όπως είπατε ότι έλεγαν οι παλιοί, η ζωή θα δείξει!

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα: στην φράση που παρέθεσα πιο πάνω λέτε κάτι που το θεωρώ πολύ σημαντικό για το θέμα του "τις πταιει" που συζητάμε. Αναφέρεστε σ' αυτό το στερεότυπα "αυτονόητο", που ως λόγος συμπυκνώνει ολόκληρη την παρακμή ή την μετάλλαξη, όπως προτιμάτε να λέτε εσείς, της "υπαρκτής" Αριστεράς: «επιστροφή στον μεσαίωνα σε όλα τα επίπεδα». Το περιεχόμενο αυτής της μικρής, αθώας και σχεδόν αυτονόητης φράσης είναι τόσο μακριά από την στοιχειώδη αριστερή σκέψη, όσο απέχει μια παρτούζα από την ηθική των Ταλιμπάν. Η κοινωνία μπορεί να κολλάει στους ξεπεσμένους θεσμούς του παρελθόντος τόσο που να εμποδίζεται να προχωρήσει, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα με ευθύνη της Αριστεράς των επιτελείων, αλλά δεν γυρίζει πίσω, ούτε στην αρχαιότητα ούτε στον μεσαίωνα ούτε καν στην προηγούμενη δεκαετία.

Δεν γίνεται να ανοίξω εδώ αυτή την συζήτηση, αλλά αν η αριστερή πολιτική σαν πολιτική κατηγορία έχει μία διαφορά από τις άλλες πολιτικές κατηγορίες (η συντηρητική και η αβάσιμη πια ρεφορμιστική), είναι ότι βλέπει με ενιαίο τρόπο την πολιτική και την ιστορική πλευρά του κοινωνικού φαινομένου. Αλλά η αναφορά στην ιστορικότητα τρομάζει, ευλόγως, τόσο πολύ τους επιτελείς της Αριστεράς ώστε έχουν εξοβελίσει αυτή την έννοια. Την έχουν αποδιώξει τόσο πολύ που η συζήτηση για την προοπτική της κοινωνίας έχει καταντήσει στην σκέψη τους συζήτηση για το επέκεινα.

Οι επιτελείς της Αριστεράς θέλουν να μας πείσουν ότι γυρίζουμε στον μεσαίωνα, σε όλα τα επίπεδα, επειδή, σε κανένα επίπεδο, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον θανάσιμο κίνδυνο που αντιπροσωπεύει για την κοινωνία η επίσπευση των επαναστατικών κοινωνικών αλλαγών όχι από κάποιες επαναστατικές πολιτικές δυνάμεις, αλλά από το κλινικά νεκρό εξουσιαστικό σύστημα.

Για να τελειώνω γιατί μάλλον σας ζάλισα, καταλήγετε στο άρθρο σας με μια έκκληση που ομολογώ ότι δεν κατάλαβα ούτε σε τί ακριβώς συνίσταται, ούτε σε ποιους απευθύνεται. Μιλάτε για κάποιες δυνάμεις «με όραμα, ανιδιοτέλεια, κλπ, κλπ ...» τις οποίες παρουσιάζετε λίγο πιο πάνω «εγκλωβισμένες...» από τις ιδεολογικοπολιτικές τάσεις. Κατάλαβα ότι ζητάτε να ενεργοποιηθούν αυτές οι δυνάμεις, αλλά δεν κατάλαβα ούτε πως φαντάζεστε ότι θα γίνει αυτό που λέτε, ούτε από ποιους το ζητάτε.

Πρέπει πάντως να πω ότι η επίκληση των «ανιδιοτελών» δυνάμεων είναι η τελευταία λέξη της πολιτικής μόδας ανάμεσα στους ...ιδιοτελείς. Άλλωστε αυτό είναι έμμεσα ή άμεσα το θέμα όλων σχεδόν των κονδυλοφόρων του Δρόμου στο φύλο που είναι και το άρθρο σας. Ανιδιοτελείς δυνάμεις, και δηλαδή, για να μην πέσω και εγώ στα δυναμολόγια και την ρευματολογία, άνθρωποι ανιδιοτελείς ή ακόμα καλύτερα άνθρωποι ιδιοτελείς με την έννοια ότι θεωρούν συμφέρον τους να σκέφτονται να δρουν σαν πραγματικοί αριστεροί, υπάρχουν πολλοί και μέσα και έξω από τις ομάδες, τα ρεύματα και τις τάσεις. Όταν λοιπόν λέτε να ανοίξουν οι πόρτες και τα παράθυρα και τα μυαλά, να φυσήξει αέρας, σε ποιους ακριβώς απευθύνεστε, και τι ακριβώς εννοείτε ως προς αυτούς τους ανιδιοτελείς ανθρώπους;

Αν απευθύνεστε στα "ρεύματα" γενικά και αόριστα, απευθύνεστε ουσιαστικά σ' αυτό που ονομάζω εγώ επέκεινα της εικονολατρίας. Αν απευθύνεστε στους επιτελείς των ρευμάτων, αυτοί είναι πάντα πρόθυμοι να ανοίξουν πόρτες και παράθυρα μήπως και καταφέρουν να εγκλωβίσουν μερικούς ακόμα ανιδιοτελείς που συμπίπτει να είναι και αφελείς, για να κρύψουν από πίσω τους την ιδιοτέλεια και την ανυποληψία τους. Αν απευθύνεστε στους ίδιους τους ανιδιοτελείς, πρέπει να αποφασίσετε: πού τους προτείνεται να συγκεντρωθούν;  Μέσα ή έξω από τους χώρους των ρευμάτων, των ομάδων και των τάσεων;

Η γνώμη μου είναι κυρία Σταματοπούλου μου, ότι η Αριστερά των επιτελείων ανήκει στο παρελθόν μαζί με το εξουσιαστικό σύστημα του οποίου οι επιτελείς την κατάντησαν εξάρτημα. Ο καθαρός αέρας θα την κάνει σκόνη σαν τις μούμιες που βρίσκει ο Ιντιάνα Τζόουνς στις περιπέτειές του. Δείτε πόσο καθαρό αέρα επιτρέπει να μπει ο Δρόμος της Αριστεράς στις σελίδες του...και βγάλτε συμπέρασμα. Αν υπάρχει ακόμα χώρος για την Αριστερά, ο χώρος αυτός είναι έξω από την παραδοσιακή οργάνωση, έξω στην Κοινωνική Βάση. Είναι ένας χώρος διαβρωμένος από τα επιτελεία, ένας χώρος που βρίθει εν ενεργεία και επίδοξων μαϊντανών, τρις χειρότερων από τους γνωστούς τηλεμαϊντανούς αλλά εκεί είναι η κοινωνία, αργά ή γρήγορα, εύκολα ή δύσκολα, εκεί θα φυσήξει ο άνεμος και θα την καθαρίσει.

Τελειώνοντας, χωρίς να θέλω να σας πειράξω, ο μαΐστρος που επιθυμείτε μα φυσήξει είναι ο Βορειοδυτικός Άνεμος, έρχεται κατ' ευθείαν από Βρυξέλες, μας έφερε την τρόικα και το μνημόνιο. Αυτόν θέλουν και οι επιτελείς της Αριστεράς και κάνουν ότι μπορούν να τον ενισχύσουν. Δεν προτιμάτε έναν Λεβάντε που μυρίζει γιασεμί και πολιτιστική επανάσταση;

ανιδιοτελώς φιλικά

Κωστής Παπαϊωάννου

ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΉΣ

www.critici.gr

Υ.Γ.

Μια που είσαστε και επιμελήτρια του Blogοδρόμιου και άρα ειδική στο διαδίκτυο, έχω απορία μήπως έχει πάρει το μάτι σας το site μου, με το οποίο τα σχεδόν δέκα τελευταία χρόνια προσπαθώ να παρακάμψω την στυγνή λογοκρισία της Αριστεράς;

Αν το έχετε δει, κάνετε κάτι απλά να μου το γνωστοποιήσετε. Κρυφά! Σας υπόσχομαι να μη σας προδώσω στους κυρίους διευθυντές σας και βρείτε και σεις τον μπελά σας. Ο αξιότιμος κύριος Ρινάλντι είναι ικανός να σας ζητήσει να υπογράψετε δήλωση μετανοίας, και να γράψετε ένα κείμενο αποκήρυξής μου. Δεν κάνω πλάκα, το έχει ζητήσει από άλλους!