Γιατί η αριστερά δεν συζητάει για την κρίση

Σημείωσα ήδη ότι υπάρχει σήμερα μεγάλη συζήτηση σχετικά με τα παρελκόμενα της κρίσης αλλά καθόλου συζήτηση για το τί ακριβώς είναι η κρίση! Στην ευρύτερη πολιτική σκηνή έχει σχηματιστεί ένα μέτωπο αντιπαράθεσης. Στην μια πλευρά του μετώπου, βρίσκονται οι δυνάμεις που θεωρούνται συντηρητικές, ΠαΣοΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ, των οποίων οι επιτελείς επικαλούνται την κρίση προκειμένου να προωθήσουν τα μέτρα που φαντάζονται ότι θα σταθεροποιήσουν το εξουσιαστικό σύστημα (γιατί βέβαια αυτή είναι η κρίση και όχι η οικονομική), τα οποία μέτρα όμως οξύνουν και βαθαίνουν την κρίση αποσταθεροποιώντας περαιτέρω απ' όλες τις πλευρές το εξουσιαστικό σύστημα. Στην άλλη πλευρά του μετώπου, υπάρχουν οι επιτελείς της υποτιθέμενης Αριστεράς, αντί να διαφωτίζουν την κοινωνία για τον μηχανισμό της κρίσης και τις αλλαγές στις οποίες οδηγεί, την επικαλούνται κι αυτοί, διαστρεβλώνοντας την σημασία της, προκειμένου να εκμεταλλευτούν την δυσαρέσκεια του κόσμου ως όπλο για να αναβαθμίσουν τον ρόλο τους και την θέση τους στο εξουσιαστικό σύστημα χωρίς καν να θέλουν να δουν ότι αυτό βρίσκεται υπό κατάρρευση.

Στο προηγούμενο μέρος αυτού του κειμένου ισχυρίστηκα ότι η κρίση είναι το αρχικό μέρος του ευρύτερου ιστορικού σχήματος μιας μεγάλης και αναγκαίας ολοσχερούς κοινωνικής αλλαγής. Αν θέλει όμως κανείς να αποκτήσει μια αντίληψη της δυναμικής αυτού του φαινομένου χρειάζεται μια πληρέστερη και συγκεκριμένη περιγραφή του τρόπου που εκτυλίσσεται το φαινόμενο της κρίσης στο σώμα του σημερινού κοινωνικού συστήματος.

Η ανάγκη κατανόησης της κρίσης έχει ήδη εκδηλωθεί στην κοινωνία. Κι όπως ήταν φυσικό, η πρώτη εκδήλωση αυτής της ανάγκης, ήταν να στρέψει η κοινωνία την προσοχή της στην Αριστερά με επακόλουθο να εκδηλωθεί και να συνεχίσει να εκδηλώνεται μια (παραπαίουσα ωστόσο) πολιτική κινητικότητα στους χώρους της Αριστεράς (και της Αναρχίας αλλά αυτό είναι ένα ξεχωριστό ζήτημα). Οι ακαδημαϊκοί από την άλλη μεριά άρχισαν να αναρωτιούνται δειλά - δειλά μήπως γκρεμίζεται ο καπιταλισμός που μέχρι εκείνη την στιγμή θεωρούσαν απόρθητο. Τα οικονομικά συγγράμματα του Μαρξ ανέβασαν τις πωλήσεις τους! Το παράξενο όμως είναι ότι ενώ οι νεοφιλελεύθεροι και ακαδημαϊκοί δεν φαίνεται να δυσαρεστούνται από την εμπλοκή του Μαρξ στην φλυαρία της κρίσης και από τις επιπόλαιες προβλέψεις του τέλους του καπιταλισμού, η Αριστερά βιάστηκε να κόψει τον δρόμο της κοινωνίας προς κάθε "ξαναδιάβασμα" της μαρξικής λογικής προτιμώντας να σπρώχνει τον κόσμο που επηρεάζει στους γνωστούς ηρωικούς αγώνες που στέφονται από μια τιμημένη ήττα για την κοινωνία και επιβραβεύονται με μια θεσούλα στο σύστημα για τους στρατηγούς της Αριστεράς.

Η ερμηνεία αυτής της παράδοξης αντιστροφής είναι εύκολη. Αυτοί που έχουν το μεγάλο μερίδιο από την εξουσία αλλά και τον μεγάλο φόβο να μην το χάσουν αντιλαμβάνονται ότι το μόνο που μπορεί να τους σώσει είναι ένα σχήμα για την κρίση που να αποδίδει όσο γίνεται πιο πιστά την πραγματικότητα, σε όσο πιο μεγάλη απόσταση ασφαλείας απ αυτήν. Φλερτάρουν με την ιδέα να ξαναγυρίσουν στον Μαρξ με την ελπίδα ότι θα βρεθούν, για άλλη μια φορά, μερικοί πρόθυμοι να επαναλάβουν για πολλοστή φορά την πνευματική πατροκτονία του επαναστάτη Μαρξ. Οι Αριστεροί όμως σήμερα πια τρομοκρατούνται και μόνο με την ιδέα ότι θα ξαναγυρίσουν στον Μαρξ, για μια νέα πατροκτονική συνεδρία, με τα χέρια να στάζουν αίμα από την τελευταία, μετά τον Μάη του '68! Και άλλωστε αφού δολοφόνησαν τον Μαρξ στο πρόσωπο του ίδιου και μετά κατά σειρά στο πρόσωπο του Ένγκελς, του Λένιν, του Στάλιν, του Μάο, τώρα έχουν μια αντικειμενική δυσκολία σε ποιανού πρόσωπο να τον δολοφονήσουν.

Η παραπάνω περιγραφή δεν είναι καθόλου υπερβολική για την αδιέξοδη και ενοχική πολιτική συνείδηση των επιτελών της Αριστεράς. Πρέπει όμως να τους αναγνωρίσουμε έναν θετικό ιστορικό ρόλο: για να καταφέρουν να δολοφονήσουν τον Μαρξ έπρεπε να ανακαλύψουν κάθε φορά την αυτονόητη αδυναμία της μαρξικής λογικής να παρακολουθήσει χωρίς αναπροσαρμογές το κοινωνικό φαινόμενο. Το ρεύματα του αριστερού οπορτουνισμού δογματοποίησαν την μαρξική θεωρία και συντονίστηκαν άψογα με τα ρεύματα του δεξιού οπορτουνισμού, τα οποία "ανακάλυψαν" και φρόντισαν να "αποκαλύψουν" κάθε υπαρκτή και ανύπαρκτη ανεπάρκεια της μαρξικής θεωρίας φορτώνοντας τον Μαρξ με θεωρητικά χρέη (λες και δεν του έφταναν τα χρηματικά χρέη που είχε ήδη). Οι έμπειροι στην πολιτική μεταμφίεση (ή και απλά υστερικοί) επιτελείς του δικομματισμού της Αριστεράς (σε συνδυασμό με τους επιτελείς της αναρχίας) κατάφεραν σήμερα να αποτελούν ένα εξαιρετικά δύσκολο εμπόδιο στην ανάπτυξη της επαναστατικής πολιτικής. Από την άλλη μεριά όμως, όταν η επαναστατική τάση της κοινωνίας καταφέρει να ξεπεράσει τα εμπόδια, που βάζουν τα σημερινά επιτελεία της "υπαρκτής" Αριστεράς, και όταν βρει τους τρόπους να αναπτυχθεί η σημερινή επαναστατική πολιτική της έκφραση, τότε θα είναι πραγματικά έτοιμη να επιδράσει αποφασιστικά, και με τρόπο που δεν θα επιδέχεται επιστροφές και παλινορθώσεις, στην πορεία της κοινωνίας.