Ιστορία | Καθημερινή της Απελευθέρωσης, Δευτ, 12 Οκτ 1942 | hits: 4258
Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΚΑΜΠΗ ΣΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
παρουσίαση από τον Κωστής Παπαϊωάννου
Δευτ, 27 Ιουν 2005

Το άρθρο του Μάο τσε-Τουνγ που παρουσιάζεται εδώ, δημοσιεύτηκε στις 12 Οκτωβρίου, 1942. Μιλάει ο Μάο σε αυτό για την έκβαση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εκφράζει και προσπαθεί να τεκμηριώσει την πεποίθησή του για την νίκη του Κόκκινου Στρατού και για την συντριβή του φασισμού. Εκ των υστέρων, τώρα γνωρίζουμε πώς κατέληξε ο πόλεμος, η πρόβλεψη του Μάο δεν φαίνεται να έχει τίποτε το αξιοθαύμαστο. Αν σκεφτούμε όμως ότι το άρθρο είχε κιόλας τελειώσει και δημοσιευτεί μόλις ένα μήνα μετά από την έναρξη της μάχης του Στάλινγκραντ, και τεσσερις μήνες πριν το τέλος της, καθώς και δύο και μισό χρόνια πριν από το τέλος του πολέμου, ο Μάο δεν φαίνεται βέβαια προφήτης, φαίνεται όμως να έχει έναν διαφορετικό τρόπο να σκέφτεται την στρατιωτική σύγκρουση. Μια σκέψη που είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σήμερα καθώς οι συγκρούσεις έρχονται παλι, αν και με αλες μορφές στο προσκήνιο.

Πέρα από την γενική αξία του σημαντικού αυτού άρθρου, σε ότι αφορά την θεωρητική αντιμετώπιση του πολέμου, αντιμετωπίζονται σε αυτό ορισμένα ειδικά ζητήματα που έχουν συζητηθεί ιδιαίτερα, μετά τον πόλεμο μέσα στο πλαίσιο της αντισταλινικής πολιτικής επιχείρησης. Γενικά, η ιδια η πρόβλεψη της νίκης στην οποία αναφερθηκα, όταν όλοι βλέπουν την ήττα σαν πιό πιθανή έχει τεράστια σημασία. Ξεκινώντας από μια συγκριση του Στάλινγκραντ με το Βερντέν ο Μάο λέει:

... και το "Κόκκινο Βερντέν" είναι τώρα διάσημο σε όλο τον κόσμο. (...) Η Μάχη του Στάλινγκραντ είναι διαφορετικής φύσης από την Μάχη του Βερντέν (...) Αλλά έχουν κάτι κοινό: τώρα, όπως τότε, πολύς κόσμος παραπλανιόταν από τη γερμανική επίθεση και σκεφτόταν ότι η Γερμανία μπορεί ακόμα να κερδίσει τον πόλεμο. (...) Στο χρόνο της επίθεσης όμως, στο Αγγλο-αμερικανικο-γαλλικό μπλοκ δεν συνέλαβαν την κατάσταση, νόμιζαν ότι ο γερμανικός στρατός ήταν ακόμα πολύ ισχυρός, και ήσαν ανυποψίαστοι για την δική τους επερχόμενη νίκη.

(...)

Στην Ιστορία, όλες ανεξαίρετα οι αντιδραστικές δυνάμεις, όταν βρίσκονται στα πρόθυρα του χαμού τους, κάνουν μια τελευταία απελπισμένη προσπάθεια ενάντια στις επαναστατικές δυνάμεις και μερικοί επαναστάτες μπορεί να απατηθούν για ένα διάστημα από αυτό το φαινόμενο της εξωτερικής δύναμης αλλά εσωτερικής αδυναμίας, και να μη μπορούν να συλλάβουν το ουσιαστικό γεγονός, ότι ο εχθρός πλησιάζει στον χαμό ενώ οι ίδιοι πλησιάζουν στη νίκη.

Ο Μάο αναφέρεται και σ' αυτό το αρθρο του και σε άλλα στο ζήτημα της ταχτικής του κόκκινου στρατού. Αφού αναφέρεται στις γενικές γραμμές της στρατηγικής του Χίτλερ, και στο πόσο προσεκτικά σχεδίασε και εκτέλεσε τα σχεδια του στο δυτικό μέτωπο παρατηρεί:

Μετά από τη νίκη του στο δυτικό μέτωπο, ζαλίστηκε από την επιτυχία του και αποπειράθηκε να νικήσει τη Σοβιετική Ένωση σε τρεις μήνες.

(...)

Ο Χίτλερ προσέκρουσε στη σοβιετική τακτική που σφράγισε τη μοίρα του. Η Σοβιετική Ένωση υιοθέτησε την πολιτική πρώτα να παρασύρει τον εχθρό βαθιά στο εσωτερικό και μετά να εφαρμόσει επάνω του μια πεισματώδη αντίσταση.

Την διείσδυση δηλαδή βαθιά μέσα στο έδαφος της Σοβιετικής Ένωσης των Γερμανικών στρατευμάτων που οι δυτικοί και οι αντισταλινικοί "ειδικοί" παρουσίαζαν σαν πανωλεθρία, ο Μάο την θεωρεί αποτέλεσμα της σοβιετικής ταχτικής και μοιραία για τον Γερμανικό στρατό. Όσο για την στάση των δυτικών δυνάμεων, ο Μάο δεν δείχνει να έχει καμιά ψευδαίσθηση ως προς τις διαθέσεις τους. Μιλώντας για την διαφορά που θα έχει η κατάσταση μετά την μάχη του Στάλινγκραντ από αυτή μετά την μάχη της Μόσχας λέει:

Η διαφορά, εντούτοις, είναι ότι [οι σοβιετικοί] είχαν ακόμα να αντιμετωπίσουν αυτό το έτος, την καλοκαιρινή επίθεση του γερμανικού στρατού, εν μέρει επειδή στην Γερμανία και στους ευρωπαίους συνεργούς της απέμενε ακόμα κάποια δυνατότητα να παλέψουν και εν μέρει επειδή η Μεγάλη Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες καθυστέρησαν το άνοιγμα του δεύτερου μετώπου. [...]  Αλλά τώρα, [...] Αφ' ενός, η Σοβιετική Ένωση [...] αφ' ετέρου η Μεγάλη Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα είναι σε θέση πλέον να καθυστερήσουν το άνοιγμα του δεύτερου μετώπου...

... ακόμα κι αν η Μεγάλη Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίσουν την πολιτική τους να κοιτάζουν ψηλά και να καθυστερούν, το δεύτερο μέτωπο τελικά θα ανοίξει, όταν έρθει ο καιρός να χτυπήσουν κι αυτοί την σκοτωμένη τίγρη.

 

Το άρθρο τελειώνει με την γενική εκτίμηση της σημασίας της μάχης του στάλινγκραντ, μέσα στο πλαίσιο του. Αφού υπογραμμίζει τις αποτυχίες του σε όλα τα σημεία του σχεδίου του για την κατάληψη της Ρωσίας εξηγεί ότι οι επιθετικές του δυνατότητες τελειώνουν και θα αναγκαστεί να καταφύγει στην άμυνα:

Μόλις αναγκαστεί ο Χίτλερ να καταφύγει στην στρατηγική άμυνα η μοίρα του φασισμού είναι ήδη σφραγισμένη. Από τη γέννησή του, ένα φασιστικό κράτος όπως του Χίτλερ χτίζει την πολιτική και στρατιωτική του ζωή στην επίθεσης, και μόλις σταματήσει η επίθεση τελειώνει και η ζωή του. Η μάχη Στάλινγκραντ θα σταματήσει την επίθεση του φασισμού και είναι επομένως μια αποφασιστική μάχη. Είναι αποφασιστική για ολόκληρο τον παγκόσμιο πόλεμο.

Και το σπουδαίο αυτό κείμενο τελειώνει με μια σύσταση προς αυτούς που αγωνιούν για την έκβαση του πολέμου:

Όλοι εκείνοι που έχουν μια απαισιόδοξη άποψη για την παγκόσμια κατάσταση θα έπρεπε να αλλάξουν την άποψή τους.

Τελειώνοντας αυτή την πρόχειρη παρουσίαση θα ήθελα να πω ότι τα κείμενα του Μάο τσε-Τουνγκ είναι εξαιρετικά υποτιμημένα, ακριβώς επειδή είναι απλά και κατανοητά. Είναι κείμενα πάντως που κάθε φράση τους έχει προκύψει από βαθιά μελέτη και γι αυτό είναι μεστή περιεχομένου. Επιπλέον και αυτό το κείμενο όπως όλα τα κείμενα του Μάο τσε-Τουνγκ αναφέρονται στην βαθύτερη ουσία των φαινομένων και επειδή όσο κι αν αλλάζουν οι καταστάσεις η ουσία των κοινωνικών φαινομένων δεν αλλάζει δεν χάνουν την σημασία τους όσα χρόνια και αν περάσουν.