διαλεκτικά δίπολα | ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ | hits: 1961
Η θεωρητική ερήμωση της "υπαρκτής" Αριστεράς
άρθρο του Κωστή Παπαϊωάννου
Παρ, 27 Απρ 2012

Αν ο Μαρξ μπορούσε να φανταστεί πως η περίφημη ενδέκατη θέση του για τον Φόϊερμπαχ θα χρησιμοποιηθεί από τους πνευματικούς γιούς του ερήμην των υπολοίπων δέκα, σίγουρα δεν θα την έγραφε. Θα αρκούνταν στις δέκα πρώτες που εκφράζουν σαφώς την άποψή του για την θεωρία. Νομίζω πως πρόσθεσε την ενδέκατη για να μην μπερδευτούν οι αναγνώστες του από τον αριθμό δέκα και νομίσουν ότι οι δέκα θέσεις κριτικής στην υλιστική φιλοσοφία του παρελθόντος, είναι δέκα εντολές για την "υλιστική" πολιτική του μέλλοντος.

Αλλά η πονηρή αλεπού πιάνεται από τα τέσσερα και ο Μαρξ την "πάτησε" σαν αγράμματος. Η ενδέκατη θέση για τον Φόϊερμπαχ έγινε το εγχειρίδιο για την πατροκτονία που υπέστη κατά συρροή και καθ' έξιν, τόσο από τα γνήσια και όσο και από τα νόθα πνευματικά του παιδιά.

Η ενδέκατη θέση όχι μόνο διαβάστηκε σαν εντολή αλλά διαβάστηκε μόνο αυτή και αγνοήθηκαν οι άλλες δέκα. Το χειρότερο είναι ότι η πνευματική πατροκτονία, καθιερώθηκε και συνεχίστηκε με τον πνευματικό φόνο όλων των θεωρητικών της επανάστασης, από τον Γκράμσι μέχρι τον Μάο, χωρίς να λογαριάζουμε τον Στάλιν που σύμφωνα με την Μαρξική αντίληψη θα έπρεπε να τον θεωρούμε σαν πρότυπο θεωρητικής σκέψης.

Τέλος πάντων, χάρη στην διαστρέβλωση της ενδέκατης θέσης του Μαρξ βρισκόμαστε σήμερα στην μέση μιας απόλυτης θεωρητικής ερήμου για την παραγωγή της οποίας, οι ακαδημαϊκές και πολιτικές αυθεντίες της "υπαρκτής", έχουν αμειφθεί με διάφορες θέσεις στο μηχανισμό ιδεολογικής αστυνόμευσης της Αριστερής ιδεολογίας, ανάλογα με τα προσόντα τους στην προβοκατόρικη διαστρέβλωση των ιστορικών και πολιτικών δεδομένων και στην αποσιώπηση - λογοκρισία - θάψιμο κάθε κριτικής των γελοίων συμπερασμάτων τους.

*  *  *

Σήμερα όμως είναι η ώρα να εισπράξουν τα κέρδη τους όλοι όσοι έχουν κερδοσκοπήσει στον "αριστερό" σκοταδισμό ξεπερνώντας σε μεταφυσική παράνοια και σε μεθόδους πνευματικής εξόντωσης την ιερά εξέταση. Όλοι αυτοί βρίσκονται τώρα σε περιδίνηση στο θεωρητικό κενό που δημιούργησαν για να αποστειρώσουν την επαναστατική Αριστερά. Αντίθετα για τους αριστερούς της κοινωνικής βάσης σήμερα είναι η ώρα για μια βουτιά στα βαθειά νερά της θεωρίας.

Η καταστροφική μανία των αυθεντιών της "υπαρκτής" ενάντια στην Μαρξική θεώρηση του κόσμου έχει και την καλή της πλευρά. Η θεωρητική ερήμωση που προκάλεσαν, έχει ήδη αφήσει αλώβητα τα πρωτογενή στοιχεία της θεωρίας που δεν ήταν δυνατόν να θιχτούν από τις διαστρεβλώσεις και τις διαστροφές των "συνεχιστών" του Μαρξ αλλά αντίθετα φωτίστηκαν άπλετα από τις ακριβοπληρωμένες εύστοχες κριτικές στο εξάμβλωμα που οι ίδιοι έβαλαν απέναντί τους σαν "μαρξισμό".

Αυτό που μένει σ' εμάς είναι να λογαριάσουμε τί έχουμε μπροστά μας. Χρειάζεται να σκεφτούμε, να συζητήσουμε, να αποφασίσουμε. Μέσα στο γενικό θεωρητικό μπάχαλο, με την ταχύτητα των αλλαγών, έτσι που έχουμε μάθει όλοι να λειτουργούμε σαν αυθεντίες και τέλος χωρίς να έχουμε ένα σταθερό (ούτε καν γνωστό) κύκλο συζήτησης, το πράγμα δεν είναι καθόλου εύκολο.

Αν όμως αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε την ύπαρξή μας μέσα στην δυνητική πραγματικότητα που μας περιβάλει, γρήγορα θα αντιληφθούμε ότι αυτό που δεν είναι καθόλου εύκολο για τον καθένα μας ξεχωριστά, για την κοινωνία μας (την τοπική και την παγκόσμια), είναι αναγκαίο. Ας μην έχουμε άγχος μπορεί ο καθένας από εμάς να τα κάνει σαλάτα, κάποιος άλλος, κάπου αλλού, θα πάρει την θέσης του. Στο οικουμενικό πλαίσιο όπου όλοι μαζί ανήκουμε, δεν έχουμε καμιά δυνατότητα να αποτύχουμε.

*  *  *

Το πρώτο ζήτημα που έχουμε μπροστά μας οι αριστεροί της κοινωνικής βάσης είναι να ξανασκεφτούμε πάνω στο νόημα της ενδέκατης θέσης του Μαρξ για τον Φόϊερμπαχ: «Οι φιλόσοφοι εξηγούσαν μόνο τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το ζήτημα είναι να τον μεταβάλουμε». Ακόμα κι αν θεωρήσουμε ότι ο Μαρξ λέει "πως οι άνθρωποι μεταβάλλουν τον κόσμο" δεν λέει καθόλου ότι μπορούν να τον "μεταβάλουν" χωρίς να τον εξηγούν. Χρειαζόμαστε επομένως μια νέα παρατήρηση και ερμηνεία του κόσμου. Μια παρατήρηση που να συμπεριλαμβάνει τις δραματικές αλλαγές που έχουν επέλθει στην κοινωνία από την εποχή του 1854 στην οποία ο Μαρξ διατύπωνε τις θέσεις του για τον Φόϊερμπαχ.

Το δεύτερο ζήτημα είναι να ξεσκονίσουμε την πολιτική θεωρία της Αριστεράς που στήθηκε πάνω στην παρατήρηση της διαλεκτικής σχέσης του τυπικού ιδιοκτήτη της εργασιακής δύναμης και του τυπικού ιδιοκτήτη των μέσων παράγωγής. Το συγκεχυμένο ιδεολόγημα που παρουσιάζεται σήμερα (κυρίως από τους "θεωρητικούς" του ΚΚΕ, της νεότευκτης ΑΝΤΑΡΣΥΑ και των τροτσκιστικών ομάδων) σαν "ταξική θεωρία" δεν είναι πια μια έκφραση της διαλεκτικής σκέψης στο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης αλλά μια "νεκρή γλώσσα", με την οποία υπενθυμίζεται η "ένδοξη" καταγωγή των επιτελών που την χρησιμοποιούν.

Οφείλουμε να τοποθετήσουμε την "ταξική θεωρία" στην θέση της πολιτικής ιστορίας στην οποία ανήκει και να αναπτύξουμε την ζωντανή γλώσσα που θα εκφράζει το σύγχρονο περιεχόμενο μιας πολιτικής θεωρίας, της σημερινής βασικής αντίθεσης της κοινωνίας.

Το τρίτο ζήτημα είναι, με βάση τις δυό προηγούμενες κατευθύνσεις, να αναγνωρίσουμε την σημερινή ελληνική κοινωνία τόσο από την άποψη της δομής της, όσο και από την άποψη της δυναμικής. Να την τοποθετήσουμε στην θέση της παγκόσμιας κοινωνίας όπου ανήκει. Να δούμε την κρίση και την εξέλιξη της μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας, όπως αυτό καθορίζεται από την σύνθεσή της αλλά και από τις αντιθέσεις που κινούν σήμερα σε παγκόσμια κλίμακα το κοινωνικό γίγνεσθαι. Τέλος πρέπει να δούμε την ελληνική Αριστερά, και κυρίως την παρακμή της στο ρεζιλίκι της "υπαρκτής", υπό το φως της ιστορικής της εξέλιξης, ιδιαίτερα στην φάση της ιστορίας της, από την έκρηξη της παγκόσμιας σύγκρουσης της δεκαετίας του '40 μέχρι σήμερα, με ιδιαίτερη έμφαση στην σύγκρουση της δεκαετίας του '60.

*  *  *

Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για την κοινωνία από αυτόν που ορίζει η πραγματική της υπόσταση -- είτε την ξέρουμε είτε όχι, είτε είναι σύμφωνη με τις επιθυμίες μας είτε όχι. Το "καθήκον" του καθενός μας δεν είναι ούτε να αλλάξει τον κόσμο ούτε να τον συντηρήσει. Το "καθήκον" του καθενός μας είναι να ανταποκριθεί στην υποχρέωση που έχει -- απέναντι στον εαυτό του -- να επιστρέψει στον παραμελημένο ναρκισσισμό του αυτό που του στέρησε τόσα χρόνια, την ηδονή του να κατανοεί τον κόσμο και τους συνανθρώπους του.

Να επιτρέψουμε και να επιστρέψουμε στον εαυτό μας τη χαρά της σκέψης και της υπευθυνότητας για την μοίρα μας. Να αναλάβουμε ξανά την ευθύνη για τον εαυτό μας την οποία βλακωδώς εκχωρήσαμε στα επιτελεία της "υπαρκτής": βλακωδώς γιατί κανείς δεν μας "δίδαξε" να την αποφεύγουμε.

Αν επιμένουμε να βλέπουμε τις θέσεις του Μαρξ για τον Φόϊερμπαχ σαν εντολές, ας ακολουθήσουμε τουλάχιστον την δέκατη "εντολή":

Η άποψη του παλιού υλισμού είναι η "κοινωνία των πολιτών". Η άποψη του καινούριου υλισμού είναι η ανθρώπινη κοινωνία ή η κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα.

Ας αρχίσουμε να λογαριάζουμε τον εαυτό μας σαν άνθρωπο και όχι σαν νούμερο στην φασιστική κοινωνία των πολιτών, αυτήν που οικοδομούν, χέρι με χερι, οι μαύροι, με τους μοιραίους κι άβουλους "κόκκινους" επιτελείς της "υπαρκτής".