Το διπλό δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου στην Κύπρο, υποτίθεται ότι θα οριστικοποιήσει, είτε την επανένωση της κυπριακής κοινωνίας είτε την διχοτόμηση του νησιού. Στην πραγματικότητα, όποια κι αν είναι η έκβασή του, θα οριστικοποιήσει την ατιμωτική κατάργηση - στην εποχή της παγκοσμιοποίησης - ενός ακόμα θεσμού της αστικής εξουσίας: την διπλωματία. Θα λειτουργήσει δηλαδή τελικά, ο εκβιασμός του δημοψηφίσματος, ως ένα ακόμη μπούμερανγκ για την πλανητική εξουσία.

Απ' την αρχή έγινε φανερό ότι ο κύριος Κόφι Ανάν δεν προσπαθούσε να επιβάλει μια λύση για το κυπριακό. Προσπαθούσε να υποβάλει ένα πρόβλημα για λύση στους κύπριους αφού πρώτα θα εξασφάλιζε όλα τα δεδομένα που καθιστούν αδύνατη την επίλυσή του. (σχετικές απόψεις του γράφοντος στην "ΜτΚ" 17/11/02 και 22/12/02). Εγκαινιάστηκε έτσι, με την διαδικασία επίλυσης του κυπριακού, μια νέα αντίληψη για την διπλωματία, στην πλάτη της Κυπριακής Κοινωνίας, ακριβώς όπως εγκαινιάστηκε, με την εισβολή στο Ιράκ, μια νέα αντίληψη για τον πόλεμο, στην πλάτη της Ιρακινής Κοινωνίας. Η καινοτομία και στις δύο περιπτώσεις, έγκειται στο ότι η νέα πλανητική εξουσία δεν προσπαθεί πια να ορίσει τις σχέσεις ανάμεσα στις τοπικές πολιτικές δυνάμεις αλλά τις παρακάμπτει περιφρονητικά για να ορίσει τις ίδιες τις κοινωνικές σχέσεις. Αυτή άλλωστε είναι και η ουσία της νέας μορφής εξουσίας που ονομάζεται αυτοκρατορική.

Όπως είδαμε, οι πολιτικές δυνάμεις που συμμετέχουν - άμεσα ή έμμεσα (!) κατά τον νέου τύπου πολιτικό στρουθοκαμηλισμό - στις διαπραγματεύσεις, δεν σκέφτηκαν ούτε για μια στιγμή να αμφισβητήσουν το κύρος των διαδικασιών. Αντίθετα προσπαθούν, απ' την μια, να βρουν μια - περίοπτη από άποψη κερδών και απόμερη από άποψη ρίσκων - θέση μέσα σ' αυτές κι απ' την άλλη να μεταφέρουν την προσοχή της κοινωνίας στις λεπτομέρειες των προβλεπομένων ρυθμίσεων προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους μεταξύ τους ανταγωνισμούς στο νέο πλαίσιο που πάει να εγκατασταθεί. Ειδικά οι ηγέτες της Αριστεράς στην πρεμούρα τους να εξασφαλίσουν κι αυτοί μια θεσούλα στα περίχωρα της Ιερουσαλήμ, προσφέρουν την μοναδική αξιόλογη επικύρωση των έωλων αυτοκρατορικών σχεδίων, δεχόμενοι να πάρουν μια τιμητικά αρνητική θέση σε ένα δημοψήφισμα άξιο για κάθε περιφρόνηση, που άλλωστε το περιφρονούν οι ίδιοι που το επέβαλαν.

Απομένει τελικά η ίδια η κυπριακή κοινωνία. Αυτή που, με όλες τις δυσκολίες, τους πόνους και τις βαρβαρότητες που έχει υποστεί, ακριβώς λόγω της έλλειψης μιας ιστορικά ρεαλιστικής πολιτικής, ποτέ δεν διχοτομήθηκε ουσιαστικά. Όσο κι αν φαίνεται αυθαίρετη η πρόβλεψη είναι βέβαιο ότι ούτε πρόκειται να διχοτομηθεί ή να τεμαχιστεί, εξ αιτίας της αποτυχίας ή της επιτυχίας των σχεδίων τύπου Ανάν. Και μόνο από αυτή την ιστορική άποψη, είναι ρεαλιστικό να συμφωνήσει κανείς, όχι βέβαια με τις χιλιάδες σελίδες των σχεδίων (αυτές γρήγορα θα μπουν στο ίδιο μουσείο που περιμένει και τα σχέδια του κυρίου Ζισκάρ Ντ' Εστέν για το Ευρωπαϊκό σύνταγμα) αλλά με την ιστορική πρόκληση που συνιστούν. Πράγματι το πρόβλημα θα το λύσει τελικά η Κυπριακή Κοινωνία. Θα το λύσει όμως - δύσκολα ή εύκολα - όχι σύμφωνα με τα σχέδια των μαθητευόμενων μάγων της αυτοκρατορικής εξουσίας αλλά σύμφωνα με τις ιστορικές συνθήκες οι οποίες ισχύουν σήμερα, παρακάμπτοντας τα οποιαδήποτε φιλόδοξα σχέδια.