Είναι αλήθεια ότι τα σχόλια, για τις εκλογές, που εμφανίζονται εδώ πάσχουν από έναν αθεράπευτο "αρνητισμό". Αυτός όμως αφορά μόνο την μια πλευρά των "συμβαλλόμενων" στις εκλογές: την εξουσία. Για την άλλη πλευρά: την κοινωνία, τα ίδια σχόλια είναι αθεράπευτα αισιόδοξα πως η κοινωνία θα ξεπεράσει τα εμπόδια που της βάζει η εξουσία. Η αισιοδοξία για την κοινωνία, συνεπάγεται τον "αρνητισμό" για την εξουσία. Μια στάση που δεν περιέχει βέβαια μια θετική πρόταση, αλλά οι κριτικές σκέψεις στις οποίες οδηγεί, είναι πολύ πιο θετικές από τις "προτάσεις" που θα ξεφουσκώσουν την επομένη των εκλογών.

Ο διαχωρισμός, που γίνεται εδώ, ανάμεσα σε κοινωνία και εξουσία, δεν είναι καινοφανής. Η "ταξική" θεωρία συνιστούσε έναν τέτοιο διαχωρισμό. Από τότε που αυτή εγκαταλείφθηκε, η σχέση κοινωνίας και εξουσίας, προβληματίζει την πολιτική και την επιστημονική σκέψη. Αν και κωμικό, το πρόσφατο πείραμα πασοκικής διαδοχής, δεν ήταν άμοιρο αυτού του προβληματισμού. Στην πραγματικότητα το αντιθετικό σχήμα "κοινωνία-εξουσία" είναι η εξέλιξη, του ταξικού σχήματος "εργασία-κεφάλαιο", στην ανεπάρκεια του οποίου καθόλου τυχαία είναι κολλημένα όλα τα κόμματα.

Υποτίθεται ότι μέσω των εκλογών η κοινωνία διαλέγει μια μορφή οργάνωσης και λειτουργίας, ότι ασκεί δηλαδή εξουσία. Αλλά ο ρόλος της εξουσίας είναι να περιορίζει την κοινωνία και όχι να ορίζεται απ' αυτήν. Οι εκλογές, στην καλύτερη περίπτωση, αναδεικνύουν την λιγότερο κακή εξουσία, η οποία θα προσφέρει μια στοιχειώδη αναγκαία κοινωνική οργάνωση. Έτσι η κοινωνία δίνει πράγματι την περιβόητη "εντολή", βάσει της οποίας υποτίθεται ότι κυβερνιέται, ασκεί δηλαδή την κυριαρχία της.

Οι εκλογές είναι μια εκδήλωση της κοινωνικής βούλησης. Είναι όμως ψευδές ότι μέσα απ' αυτές εκλέγεται μια κυβέρνηση που θα έχει την πολιτική ευθύνη στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αντίθετα, μέσα απ' τις εκλογές, αναδιατάσσεται ένας διαρκής μηχανισμός εξουσίας πολύ ευρύτερος απ' τον κυβερνητικό. Μερικές χιλιάδες ατόμων, που ασκούν συμπολιτευτική και αντιπολιτευτική εξουσία σε διάφορους κοινωνικούς χώρους, όπως κόμματα, πανεπιστήμια, συνδικάτα κ.λπ. Στο πολύπλοκο σημερινό κοινωνικό σύστημα, η άσκηση μιας αντιλαϊκής εξουσίας είναι αδύνατη χωρίς την συνδρομή μιας κατάλληλης δήθεν φιλολαϊκής αντιπολίτευσης.

Ο διαχωρισμός ανάμεσα στην εξουσία και στην κοινωνία δεν είναι ούτε μηχανικός ούτε μόνιμος. Σε κάθε ζήτημα οι συγκεκριμένες σχέσεις εξουσίας ορίζονται και τροποποιούνται ανάλογα με το αντίστοιχο πλαίσιο. Στο στενό κυβερνητικό πλαίσιο, για παράδειγμα, η εξουσία ανήκει στην κυβέρνηση αλλά στο ευρύτατο κοινωνικό πλαίσιο, πολιτική εξουσία έχουν ακόμα και οι αρχηγοί της πιο μικρής αριστερής ομάδας και την ασκούν με τον δέοντα σαδισμό στους άτυχους που καθοδηγούν. Κοντολογίς κανένα από τα γνωστά μικρά και μεγάλα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας δεν θα μπορούσε να χρονίζει οδυνηρά, χωρίς την σύγχυση και τον αποπροσανατολισμό που σκορπούν τα κόμματα της αριστεράς.

Σ' αυτές τις εκλογές, τα μέλη της ελληνικής κοινωνίας θα μετάσχουν είτε ως υποψήφιοι, είτε ως ψηφοφόροι διαφόρων κομμάτων. Όποια θέση κι αν πάρουν, όποιο κόμμα κι αν ψηφίσουν, οι μεγάλες διαψεύσεις που αναμένονται, θα τους αναγκάσουν να σκεφτούν σοβαρά την σχέση τους με την εξουσία. Και είναι βέβαιο ότι οι σκέψεις θα τους βγουν σε καλό.